Неверојатната приказна за тоа како ковид-19 завладеа во амазонскиот град Икитос

Хуан Пабло Вакеро бил прогласен за мртов за време на првиот ковид-бран во април 2020 година, во перуанскиот амазонски град Икитос. На неговата сестра не ѝ било дозволено да го види неговото тело, а три дена подоцна тој се појавил во нејзиниот дом, откако наводно се разбудил меѓу куп трупови во џунглата.

Чичко Ковид, како што станал познат Вакеро, станал локална медиумска сензација.

Како што покажува моето ново истражување за ковид-пандемијата во Икитос, првиот бран силно го погодил градот. Околу 70 отсто од неговите жители биле заразени до јули 2020 година. Регионот Лорето, чиј главен град е Икитос, имаше највисока стапка на смртност во Перу, кој имаше највисока стапка на смртност во светот.

Кога го посетив Икитос, се запознав со чичко Ковид. На почеток бев скептичен. Но, колку повеќе дознавав, толку поверодостојна стануваше неговата приказна.

Сиромаштијата беше во голема мера одговорна за сериозноста на пандемијата во Икитос. Повеќето луѓе работат неформално на огромните пазари во градот. Секој ден тие мора да најдат пари за да ги прехранат своите семејства, па немаа друг избор освен да го прекршат строгото заклучување наметнато од централната влада и да го рашират вирусот во нивните пренаселени домови.

Но, главната причина за големиот број смртни случаи беше хроничниот недостиг на медицински кислород. Децениската приватизација и штедење го десеткуваа перуанскиот здравствен систем уште пред пандемијата. А намалениот локален здравствен буџет бил постојано ограбуван од регионалната влада на Лорето, во која се инфилтрирале мафии вклучени во илегално ископување злато, сеча и нелегална трговија со дрога.

Кога ковид-19 пристигна во Икитос, главната болница во градот имаше само седум кревети за интензивна нега и нефункционална фабрика за кислород што не можеше да ја задоволи огромната побарувачка. Брзо се појави црниот пазар, со еден резервоар за кислород кој чинеше 1.400 евра или повеќе.

Наместо да го регулира овој пазар, регионалната власт беше еден од нејзините главни играчи. Централното министерство за здравство почна да испраќа цистерни со кислород на дневните летови од Лима. Но, државните службеници и медицинските работници ми рекоа дека многу од овие тенкови биле украдени и препродадени од криминални банди поврзани со моќни личности во регионалната влада, која во 2020 година, наводно, била најкорумпираната во Перу.

Осиромашеното мнозинство беше исклучено од овој пазар. Илјадници починаа иако нивната состојба можеше да се подобри ако имаше функционално здравство. До крајот на април 2020 година, болничката мртовечница беше преполна. Надвор од градот тајно била отворена масовна гробница, во која камион ги носел мртвите.

Икитос беше екстремен случај на социјален дефект доживеан низ целиот свет за време на пандемијата. За милијарди луѓе, нормалноста на секојдневниот живот одеднаш беше заменета со празни градови, напуштени автопати и масовна смрт.

На почеток, телата се чуваа во единица за ладење на периферијата на Икитос. Но, жителите го забарикадираа автопатот со запалени гуми во страв од зараза. Роднините на луѓето кои починаа од ковид се собираа на место за кое властите рекоа дека е масовна гробница. Тие ги одобрија масовните погребувања, но не им кажаа на семејствата дека телата всушност биле погребани во џунглата.

Во овој контекст, приказната за чичко Ковид ми изгледаше легитимна. Ја најдов неговата сестра во еден сиромашен кварт во градот. Таа ми кажа дека тој го напуштил Икитос и повеќе не сака да разговара, но се согласи да ми ја раскаже неговата приказна.

Откако го однела во болница, чекала во ходникот.

- Луѓето умираа насекаде околу мене - вели таа и додава дека персоналот ги виткал телата во црна вреќа и ги носел како ѓубре.

Откако од болницата ѝ кажале дека починал, таа го поминала целиот ден обидувајќи се да открие што се случило со неговото тело. Се вратила дома вечерта, без никој да ѝ каже каде е телото на брат ѝ. Два дена подоцна, морала да се врати на работа. Таа станала на полноќ да оди да работи во таен ноќен пазар кој работел и покрај заклучувањето. Одеднаш, една сосетка ѝ рекла дека нејзиниот брат е на врата. Кога отворила, го видела пред врата со валкана облека.

- Смрдеше на смрт - вели таа. Веднаш го прашала каде бил, а тој ѝ рекол дека се разбудил во ѓубрето, среде куп црни вреќи.

Тие никогаш не добиле официјално објаснување за тоа што се случило. Веруваат дека бил однесен во масовна гробница надвор од градот и оставен да умре. Нивната приказна е исмејувана од елитите во градот, оние што можеа да си дозволат кислород на црниот пазар, а чии членови на семејството не беа трајно закопани во отворена јама.

Но, чичко Ковид и понатаму се слави во сиромашните квартови на Икитос, каде што дојде да го симболизира бунтовното преживување на сиромашните, кои одбиваат да бидат поразени од канибалскиот капиталистички систем кој тргува со воздухот што го дишат и ги сведува на ѓубре.

Нивната издржливост е подлабоката вистина што ја кажува неговата надреална приказна. Со зборовите на еден жител на сиромашните квартови: - Имаше човек за кој рекоа дека умрел од ковид. Ископале дупка за да ги фрлат телата и го оставиле таму. Но, човекот оживеа. Излезе и се врати кај своето семејство.

Извор: The Conversation
Фото: Wikipedia