Во основа постојат три начини за запирање на Ковид-19. Едниот вклучува екстра вонредни ограничувања на слободното движење и собирање, како и агресивно тестирање, за целосно да се прекине неговото пренесување. Ова може да е невозможно сега кога вирусот е присутен во повеќе од 100 земји. Вториот начин е вакцина што ќе ги заштити сите, но потребно е време за да се развие.
Третиот начин е потенцијално ефикасен, но ужасен за воопшто да се земе предвид: да се почека додека одреден број луѓе да се заразат.
Ако вирусот продолжи да се шири, на крајот многу луѓе ќе бидат заразени и (ако преживеат) веројатно ќе станат имуни додека епидемијата не заврши сама од себе, како што на вирусот ќе му биде потешко и потешко да најде подложен домаќин. Овој феномен е познат како колективен имунитет.
Широкото, незапирливо движење на коронавирусот е исходот што експертите го моделираат во најлошото сценарио. Тие велат дека со оглед на тоа што го знаат за вирусот, може да заврши заразувајќи 60 отсто од светската популација, дури и во период од една година.
Овие бројки не се случајни претпоставки. Тие се поставени од моментот кога епидемиолозите велат дека колективниот имунитет треба да почне да функционира за овој специфичен вирус.
Минатата недела идејата за колективен имунитет се рашири низ медиумите откако премиерот на Велика Британија, Борис Џонсон, посочи дека официјалната стратегија на земјата може да вклучува оставање на болеста да се движи по сопствената патека. Главниот советник за наука на владата на Велика Британија, Патрик Валанс, изјави дека земјата треба изгради колективен имунитет, така што повеќе луѓе ќе бидат имуни на болеста, со што ќе се намали заразувањето.
И премиерот на Холандија, Марк Руте, има слично мислење.
Фото: Pixabay
- Можеме да го забавиме ширењето на вирусот, а истовремено да градиме колективен имунитет на контролиран начин - изјави Руте.
Но, стратегијата со колективен имунитет би можела да биде катастрофален потег, според најновите модели. Тоа е така затоа што многу луѓе ќе бидат многу болни - а болните луѓе на кои им е потребна терапија ќе ги преполнат болниците. Велика Британија оваа недела сигнализира дека наместо тоа, ќе преземе мерки за сузбивање на вирусот, вклучително и обесхрабрувачки собири. Забавувањето би значело дека здравствените системи ќе се поштедат и ќе се спасат животи, но на крајот резултатот би можел да биде ист - дури и ако пандемијата се повлече со текот на времето, ќе му биде потребно време на колективниот имунитет да му стави крај.
- Колективниот имунитет не е наша цел или политика. Тоа е научен концепт - изјави Мет Хенкок, секретар за здравство и социјална заштита во Велика Британија.
Што точно е колективен имунитет?
Кога доволен број од популацијата е отпорен на вирусот, неговото ширење престанува природно, затоа што нема доволно луѓе што би можеле да го пренесат. Така, колективниот имунитет е имун, иако многу лица не се.
Иако е морничаво да се размислува за можноста милијарди да бидат заразени од коронавирусот, кој има проценета стапка на смртност по заразеност од 1 отсто, сме виделе докази за појава на колективен имунитет кај други неодамнешни епидемии.
Како може колективниот имунитет да спречи вирус?
Земете го вирусот зика, на пример, болест пренесена од комарци, која предизвика епидемска паника во 2015 година поради неговата поврзаност со абнормалности при раѓање.
Две години подоцна, во 2017 година, немаше за што да се грижиме. Бразилско истражување со проверка на примероци од крв открило дека 63 отсто од населението во североисточниот град Салвадор веќе биле изложени на зика; истражувачите шпекулирале дека колективниот имунитет ја нарушил оваа појава.
Вакцините создаваат колективен имунитет, или кога се примаат широко или кога се примаат во нов случај на ретка инфекција. Така се отстрануваат болести како сипаници и затоа детската парализа речиси е избришана. Постојат напори за откривање вакцина за коронавирусот, но можеби нема да се подготвени во период од една година.
Дури и тогаш, производителите на вакцини можат да ја изгубат трката со природата, кога колективниот имунитет ќе го заштити населението. Токму тоа се случи во 2017 година кога производителот на лекови „Санофи“ го откажа развивањето на вакцина за зика бидејќи немаше повеќе финансии: едноставно немаше побарувачка за вакцината.
Коронавирусот е нов, така што се чини дека никој не е имун - нешто што му овозможува да се шири и затоа има толку сериозни ефекти врз некои луѓе. За да се одржува колективниот имунитет, луѓето мора да станат отпорни откако ќе се заразат. Тоа се случува со многу вируси: луѓето што се заразени закрепнуваат, стануваат отпорни на болеста затоа што нивниот имунолошки систем има антитела способни да го поразат вирусот.
Околу 80.000 луѓе веќе закрепнале од коронавирусот и голема е веројатноста сега да се отпорни, иако степенот на отпорност останува непознат.
- Би бил изненаден ако луѓето не станат имуни - вели Мајрон Левин, експерт за заразни болести на Универзитетот во Мериленд. Некои вируси, како грипот, наоѓаат начин да продолжат да се менуваат, поради што имунитетот против ваквите сезонски микроби не е целосен.
Како се постигнува колективен имунитет?
Точката во која достигнуваме колективен имунитет е математички поврзана со склоноста на вирусот, изразена како неговиот број на репродукција или „RO“. „RO“ за коронавирусот е помеѓу 2 и 2,5, проценуваат научниците, што значи дека секое заразено лице го пренесува на уште две други лица, во отсуство на мерки за спречување на заразувањето.
Стапката на ширење на овој вирус е повисока отколку на обичниот грип, но слична на онаа на новите видови грип што повремено го зафаќаат светот.
- Слично е на пандемскиот грип од 1918 година и подразбира дека крајот на оваа епидемија ќе бара речиси 50 отсто од луѓето во светот да бидат имуни или вакцинирани, нешто што не го гледаме во блиска иднина - изјави епидемиологот Марк Липшитц од Универзитетот „Харвард“.
Колку повеќе се шири заразата од вирусот, толку повеќе луѓе треба да бидат имуни за тие да остварат
колективен имунитет. Сипаници, едно од најлесно преносливите заболувања со „RO“ над 12, бара околу 90 отсто од луѓето да бидат отпорни за незаштитените луѓе да бидат заштитени од колективниот имунитет. Затоа може да почнат нови епидемии дури и кога мал број луѓе се откажуваат од вакцина против сипаници.
Слично на тоа, ако коронавирусот се шири полесно отколку што мислат експертите, повеќе луѓе ќе треба да бидат заразени пред да се постигне колективен имунитет.
Без оглед дали станува збор за 50, 60 или 80 отсто, тие бројки значат милијарди заразени и милион смртни случаи низ светот, иако ако полека се развива пандемијата, поголема е шансата да помогнат новите третмани или вакцини.
Најновите епидемиолошки модели развиени од Велика Британија сега препорачуваат агресивно сузбивање на вирусот. Основните тактики се да се изолираат болните луѓе, да се намалат социјалните контакти за 75 отсто и да се затворат училиштата. Овие економски скапи мерки би можеле да продолжат со месеци.
- Сузбивањето на пренесувањето значи дека нема да се изгради колективен имунитет - вели Азра Гани, водечкиот епидемиолог од Империјалниот колеџ во Лондон.