Сакате да живеете долго? Начинот на живот е поважен од гените
Невозможно е да се предвиди денот на сопствената смрт. Но, ако се стремите кон долг и здрав живот, се исплати да се грижите помалку за вашите гени - кои и онака не можете да ги промените, а повеќе да се фокусирате на вашиот животен стил и околината. Тоа е заклучокот од една нова студија во „Нејчр медисин“.
Студијата се заснова на податоци од повеќе од 490.000 луѓе, од кои сите се регистрирани во „Биобанк“ на Обединетото Кралство, огромна збирка на детални медицински истории на учесниците, вклучително и генско секвенционирање, МНР, примероци од крв, урина и плунка, семејни здравствени приказни и повеќе. Истражувачите ги искористиле овие податоци за да го проучат влијанието на генетиката и повеќе од 100 фактори на животната средина врз ризикот од 22 болести кои ги сочинуваат повеќето од главните причини за смрт.
За да го направат тоа, тие се фокусирале на подгрупа од 45.000 луѓе чии примероци од крв биле подложени на она што е познато како протеомско профилирање: анализа на илјадници протеини кои помагаат да се одреди физичката возраст, во споредба со календарската возраст.
- Можеме да добиеме процена колку брзо или бавно секој учесник старее биолошки во споредба со неговата хронолошка возраст. Ова се нарекува „протеомски јаз во возраста“ бидејќи тоа е јазот во години помеѓу протеинската предвидена возраст и хронолошката возраст. Тоа е многу силен предиктор за смртност и исто така е силно поврзан со многу важни особини на стареењето, како што се слабост и когнитивна функција - истакнал Остин Аргентиери, научен соработник во Општата болница во Масачусетс.
Ги анализирале геномите на луѓето барајќи генетски маркери поврзани со 22 клучни болести
Самото знаење на таа разлика во годините, се разбира, е само дел од сликата. Еднакво важна е причината за тој јаз. За да го утврдат тоа, истражувачите ги анализирале факторите на животната средина и однесувањата на луѓето кои придонесуваат за болест и биолошката возраст. Овие фактори вклучуваат приход, соседство, статус на вработување, брачен статус, образование и исхрана, како и дали луѓето пушат или вежбаат редовно.
За да ја покријат генетската страна, истражувачите ги анализирале геномите на луѓето барајќи генетски маркери поврзани со 22 клучни болести. Покрај тоа, тие забележале кои поединци веќе развиле некоја од тие болести.
Резултатите биле впечатливи. Животната средина и начинот на живот сочинуваат 17 отсто од ризикот од умирање поврзан со болести кај луѓето, во споредба со само 2 отсто за генетиката. Од различните изложувања на животната средина, пушењето било најризичното однесување, поврзано со 21 болест; социо-економските фактори, како што се приходите на домаќинството, соседството и статусот на вработување, биле поврзани со 19 болести; а недостигот на физичка активност бил поврзан со 17 болести. Еколошката изложеност имала најголемо влијание врз болестите на белите дробови, срцето и црниот дроб, додека генетиката играла најголема улога во одредувањето на ризикот од рак на дојка, јајчници и на простата кај една личност, плус деменција.
Вознемирувачки е тоа што студијата открила дека влијанието на околината започнува рано во животот. Високата или малата телесна тежина на возраст од 10 години и пушењето на мајката околу раѓањето влијаеле врз здравјето и смртноста многу децении подоцна.
Истражувачите не ги разгледале само факторите што го зголемуваат ризикот од смрт од една од хроничните болести, туку и оние што го намалуваат. Живеењето со партнер, вработувањето и финансиските удобности имале најголем ефект врз продолжувањето на животниот век.
- Нашето истражување го покажува длабокото влијание врз здравјето, од изложеноста што може да се промени, или од поединци или преку политики за подобрување на социо-економските услови, намалување на пушењето или промовирање физичка активност - изјави Корнела ван Дујн, професор по епидемиологија на здравјето на населението во Оксфорд.
Истражувачите препорачуваат повнимателно да се разгледаат повеќе фактори, вклучително и исхраната, изложеноста на нови патогени како што се ковид-19 и птичјиот грип и факторите на животната средина како што се пластиката и пестицидите. Сите тие се потенцијално моќни, но недоволно проучени влијанија врз животниот век.
Извор: time.com
Фото: Freepik