Решена мистеријата зошто многу доживотни пушачи никогаш не добиле рак на белите дробови
Подготвил:
Тамара Гроздановски
Лектор:
Ивана Кузманоска
Пушењето цигари е број еден ризик за рак на белите дробови, при што цигарите предизвикуваат до 90 отсто од смртните случаи од рак на белите дробови во САД.
Без сомнение, најбезбедниот начин да се заштитите од рак на белите дробови е да избегнувате пушење цигари. Но, истовремено, исто така е точно дека не сите доживотни пушачи ќе добијат рак на белите дробови.
Всушност, мнозинство од нив нема да добијат. Научниците долго време се прашуваа зошто, а една нова студија покажува дека генетиката игра голема улога.
Меѓу луѓето што пушат, но никогаш не заболуваат од рак на белите дробови, истражувачите открија вродена предност. Се чини дека клетките што ги обложуваат нивните бели дробови имаат помала веројатност да мутираат со текот на времето.
Наодите посочуваат дека гените за поправка на ДНК се поактивни кај некои поединци, кои можат да штитат од појава на рак, дури и кога редовно се пушат цигари.
Студијата користела генетски профили земени од бронхиите на 14 лица кои никогаш не биле пушачи и 19 лесни, умерени и тешки пушачи.
Површинските клетки собрани од белите дробови на учесниците биле секвенционирани поединечно за да се измерат мутациите во нивните геноми.
- Овие белодробни клетки опстојуваат со години, дури и децении, и на тој начин можат да акумулираат мутации и со возраста и со пушењето. Од сите типови клетки на белите дробови, овие имаат најголемите шанси да станат канцерогени - објаснува епидемиологот и пулмолог Сајмон Спивак од Медицинскиот колеџ „Алберт Ајнштајн“.
Според авторите, наодите „недвосмислено покажуваат“ дека мутациите во човечките бели дробови се зголемуваат со природната возраст, а кај пушачите оштетувањето на ДНК е уште позначајно.
Чадот од цигарите долго време се поврзува со предизвикување оштетување на ДНК во белите дробови, но новата студија покажа дека не сите пушачи го доживуваат истото.
Додека бројот на цигари е поврзан со зголемување на стапките на клеточни мутации, по еквивалент на околу 23 години пушење по една кутија дневно, тој ризик се зголемува.
Фото: Freepik
- Најтешките пушачи немаа најголем товар на мутација. Нашите податоци покажуваат дека овие лица можеби живееле толку долго и покрај тоа што многу пушеле бидејќи успеале да ја потиснат понатамошната акумулација на мутации. Ова израмнување на мутациите може да произлезе од тоа што овие луѓе имаат многу умешни системи за поправка на оштетувањето на ДНК или детоксикација на чадот од цигарите - вели Спивак.
Наодите би можеле да помогнат да се објасни зошто 80 до 90 отсто од доживотните пушачи никогаш не добиваат рак на белите дробови. Исто така, може да помогне да се објасни зошто кај некои луѓе кои воопшто не пушат се развиваат тумори.
Додека токсичниот чад од тутунот се чини дека предизвикува дополнителни клеточни мутации во белите дробови, дали овие мутации ќе се развијат во тумори, зависи од тоа колку добро телото може да ја поправи ДНК или да го намали оштетувањето на ДНК.
Гените не се единствените фактори што влијаат врз појавата на рак кај една личност. Еколошките фактори, како исхраната, исто така, можат да влијаат врз хранливите материи во телото кои влијаат врз развојот на туморот.
- Сега сакаме да развиеме нови анализи кои можат да измерат нечиј капацитет за поправка или детоксикација на ДНК, што би можело да понуди нов начин за процена на ризикот од рак на белите дробови - вели генетичарот Јан Вијг.
Фото: Freepik