Славистика

РУСИСТИКА
Уште во учебната 1946/1947 година на новооснованиот Филозофски факултет работи лекторат по руски јазик за потребите на славистичките и на други групи, што подоцна станува никулец од кој се формира Катедрата за славистика. Покрај лекторите од 1949/1950 г. во изведувањето на наставата учествуваат: Фран Петре, Цветанка Органџиева, Лилјана Мојсова Вера Јанева, Маргарита Неверова и Тамара Гнуни. Катедрата организирано заживува, благодарејќи на доаѓањето на Серафима Пољанец од Загреб, која ја организира Катедрата. По нејзиното заминувањето за шеф на Катедрата привремено доаѓа Блаже Конески, кој раководи со неа во периодот од 1956 до 1961 година. Во 60-те години на Катедрата доаѓаат Борис Марков, Милан Ѓурчинов, Ефтим Кафеџиски, Димитар Бошков, Марија Сидоровска, Спиро Наќев и Ташко Белчев кои ја преземаат наставно-научната работа на истата во доста поголем обем отколку што беше порано.

Напорите на Катедрата да добие лектор од матичната земја, тогашниот СССР, во 1965 година завршија успешно и оттогаш редовно во учебниот процес е вклучен и лектор - роден говорител. До овој момент на Катедрата работеле 18 лектори од Русија. Од 1992 и 1993 наставата по граматика на рускиот јазик ја презедоа во Максим Каранфиловски и Маргарита Пашоска, а наставата по руска книжевност - Ружица Јанчулева. Од 1988 година за предметот методика на наставата по руски јазик е ангажирана д-р Красимира Илиевскаа подоцна ангажирана е и по предметот граматика на современиот руски јазик. Во мај 1996 година на Катедрата за вонреден професор по предметот руска книжевност за I и III година избран е д-р Димитрија Ристески. Со доаѓањето на Катедрата на академик Рина Павловна Усикова од МГУ (Москва) во 1993 година се интензивира наставата за преведувачката насока и курсот на предавања по контрастивна анализа на рускиот и македонскиот јазик. Во февруари 2006 година за помлад асистент по граматика на рускиот јазик, како и по Контрастивна анализа на рускиот и македонскиот јазик и Историска граматика на рускиот јазик е избрана Биљана Мирчевска. Во областа на размената Катедрата одржува тесни врски со сродните катедри во Москва, Санкт-Петербург, Киев, Воронеж, Перм, Минск, Прага, Краков, Варшава, Белград, Загреб, Љубљана, Нови Сад, Сарајево, а подоцна и со Катовице- Сосновијец и Хале. Освен на другите групи од Филолошкиот факултет, руски јазик се предава и на: Филозофски, Природно-математички, Правен, Медицински, Факултет за фармација, Факултет за ликовна уметност, Факултет за физичка култура, Факултет за интердисциплинарни студии по новинарство и на Педагошките факултети во Скопје и во Штип. Членовите на Катедрата учествуваат на голем број научни собири во земјата и во странство, а се појавуваат и како организатори или соорганизатори на руско-македонските научни конференции. Традицијата продолжува и за 2007 планирана е четвртата руско-македонска научна конференција која треба да се одржи во Москва. Со одлука на Президиумот на Меѓународната асоцијација на наставниците по руски јазик и литература од 26 октомври 1997 година, Асоцијација на наставниците по руски јазик и литература од Р.Македонија, во чиј состав влегува и Катедрата за славистика, официјално е примена за член на МАПРЈАЛ.

По повод на 200-годишнината од раѓањето на големиот руски писател и поет А.С.Пушкинн на Катедрата за славистика за својата успешна работа во ширењето и популаризирањето на рускиот јазик во Р.Македонија доделен í е бронзен медал со ликот на А.С.Пушкин. Во раководството и Организациониот одбор на Меѓународниот славистички комитет, кој има задача да го подготви XIV Меѓународен славистички конгрес (Охрид, 2008) се ангажирани акад. Милан Ѓурчинов, проф.д-р Димитрија Ристески, проф.д-р Кита Бицевска, проф.д-р Ружица Јанчулева, проф.д-р Максим Каранфиловски и Биљана Мирчевска. За активноста на Катедрата за славистика треба уште да се додаде дека во рамките на соработката помеѓу Филолошкиот факултет на Универзитетот М.В.Ломоносов и Филолошкиот факултет на Универзитетот “св.Кирил и Методиј” во Скопје по 20 студенти од Катедрата за славистика секоја година патуваат на летните курсеви по руски јазик и литература, коишто се одржуваат во Институтот А.С.Пушкин во Москва со едномесечен или двомесечен престој. Членовите на нашата катедра активно учествуваат во спроведувањето на Олимпијадата по руски јазик за учениците од средните и основни училишта. Секоја година, по традиција, Катедрата за славистика организира руски вечери.

БОХЕМИСТИКАТА на Катедрата почнува да се развива со доаѓањето на првиот лектор по чешки јазик д-р Карел Хора во 1947/1948 учебна година, со што почнува изучувањето на чешкиот јазик на Катедрата за славистика. Во 1950 година на Катедрата доаѓа Вера Јанева, која ја води бохемистиката. Во 1973 година примен е стажант по чешки јазик Донка Даниловска - Роус и ги води и предавањата и вежбите по современ чешки јазик и книжевност до доаѓањето на лекторката по чешки јазик Катерина Витова која во 1990 година ги презема вежбите по современ чешки јазик. Со доаѓањето на еден лектор од Чешка и со еден матичен наставник на бохемистиката се отвори можноста за запишување на студиите по чешки јазик како втор главен предмет, односно тригодишно изучување на чешкиот јазик и чешката книжевност. Во 1989 на едномесечен престој на Катедрата е поканет да гостува проф.д-р Франтишек Чермак од Прага (Чешка). Во учебната 1998/1999г. проф. д-р Мирослав Квапил и проф. д-р Вера Менцлова одржуваат циклус предавања од областа на чешкиот јазик и литература. Од учебната 1998/1999 ангажирана е како помлад асистент Јасминка Делова која ги води вежбите по граматика на современиот чешки јазик.
Одделот за бохемистика во рамките на Катедрата за славистика организира и Македонско-чешки конференции. Досега се одржани три: во 1996 г. во Охрид, во рамките на Меѓународниот семинар за македонски јазик, литература и култура, во 1998 г. во Прага на Карловиот универзитет и третата во 2005 г. исто така во Охрид. Во 2007 г. се реализира и четвртата конференција која се одржа во Брно при Масариковиот универзитет. Студентите што студираат чешки јазик и литература имаат можност да одат на летни школи за чешки јазик што се организираат на Универзитетите во Чешка, како што се Масариковиот универзитет во Брно и Западночешкиот универзитет во Плзењ. Во рамките на соработката на Нашиот универзитет и Карловиот универзитет редовно се реализира размена на студентите во вид на студиски престои во траење од 1 семестар.

ПОЛОНИСТИКАТА на Катедрата за славистика почнува од учебната 1959/1960 година, благодарение на академик Божидар Видоески (како и македонистиката на Јаѓелонскиот Универзитет во Краков, Полска), со доаѓањето на првиот лектор по полски јазик, Влоѓимјеж Пјанка од Варшавскиот универзитет. Од самиот почеток, часовите по современ полски јазик се водени непрекинато од постојан лектор од матичната земја – Полска, од различни универзитетски центри. До доаѓањето на академик Зузана Тополињска во 1983/84 полонистиката се студираше како странски јазик – лекторат (под Ц). Со нејзиното доаѓање на Катедрата се создадени услови полонистиката да добие статус, отпрвин на втор главен предмет (под Б) и подоцна во уч. 1994/95 на главен предмет – полна специјализација (под А). Таа нa Катедрата за славистика е ангажирана до уч. 1999/2000 каде ги води предметите граматика на полскиот јазик и од 1992/1999 и на новововедениот предмет по нејзина иницијатива – увод во славистика. (повеќе>>>)

БЕЛОРУСКИОТ И УКРАИНСКИОТ ЈАЗИК на Катедрата за славистика се изучуваат повремено кога за тоа има кадри или услови. Ваквата практика, доколку постојат услови, до трајното решавање на ова прашање, ќе продолжи и понатаму. Од 1993 година во Минск (Белорусија) редовно се одржуваа студентски екскурзии за нашите студенти. Часовите по белоруски јазик и литература на Катедрата за славистика ги водеше доцентот на Белорускиот државен универзитет Наталија Федотова.

БИБЛИОТЕКА Катедрата за славистика има богата библиотека со повеќе од 20.000 книги и 15.000 списанија на руски, чешки, полски, белоруски, украински јазик. Во периодот од 1967 до 1984 година со неа раководеше библиотекарот Александар Мариновски, а од 1985 - библиотекар, а воедно и секретар на Катедрата Валентина Павловска, која е исто така и технички секретар на списанието “Славистички студии” и на зборниците од првата и третата македонско-рускa научнa конференциja.

ИЗДАВАЧКА ДЕЈНОСТ Катедрата за славистика е издавач на списанието “Славистички студии” (СлСт). Во неговото оформување земаат учество како членовите на Катедрата, така и истакнати слависти од странство. Тоа е списание за русистика, полонистика и бохемистика, орган на Катедрата за славистика при ФлФ на УКиМ. СлСт Т.1. (1976), Т.2. (1979), Т.3. (1983), Т.4.-5. (посветен на д-р Вера Јанева-Стојановиќ за 60-год.) (1985), Т.6. (1983); Т.7. (по повод 25 г. од лек¬торатот по полски јазик при Катедрата) (1989); Т.8.-9. (за 1999/2000 во 2001) (посветен на доц. д-р Маргарита Пашоска); Т.10. (посветен на проф. Зузана Тополињска за 70-год.); Т.11. (2004) (посветен на проф. Милан Ѓурчинов за 75-год.); Т.12. (2006) (посветен на проф. Рина Павловна Усикова за 70-год.).