Во последните децении вештачката интелигенција (ВИ) се профилира како една од најперспективните и најбрзорастечки научни области. Од своите зачетоци, во педесеттите и шеесеттите години на минатиот век, кога фокусот беше на создавање математичко-статистички модели кои можат да решаваат едноставни задачи, ВИ значително еволуира.
Благодарение на значителните подобрувања во областите како податочна наука, машинско учење и длабоко учење, денес таа наоѓа своја примена во различни сектори и индустрии, почнувајќи од автомобилската индустрија, па сѐ до секторите здравство и образование. Со развојот на посложени алгоритми и зголемувањето на количеството на податоци (Big Data), ВИ сега овозможува решенија кои не само што ги оптимизираат постојните процеси, туку и создаваат нови можности за иновации, правејќи ја оваа технологија клучен елемент во адаптацијата кон брзите промени во современиот свет.
Следејќи ги светските научни и индустриски трендови, Факултетот за електротехника и информациски технологии (ФЕИТ) при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје се фокусира на модернизација на образовниот процес, активно интегрирајќи ги најновите достигнувања во областите на
ВИ, податочната наука и машинското учење во својата наставна и практична програма. Оваа стратешка определба им овозможува на студентите да се развиваат во согласност со тековните научни и технолошки трендови, создавајќи компетентни инженери оспособени да придонесат кон технолошкиот и економски развој на земјата.
Во последните години областа на ВИ значително напредна благодарение на развојот на големите јазични модели (Large Language Models - LLMs), како што е Чет-ГПТ. Овие модели направија револуција во начинот на кој машините разбираат и генерираат човечки јазик, овозможувајќи им да изведуваат сложени задачи кои претходно беа можни само за човекот. ФЕИТ активно ги следи овие трендови и ги интегрира најновите технологии во својот наставен план и програма, подготвувајќи ги студентите да бидат во првиот ред на технолошките иновации. Покрај глобалните трендови, ФЕИТ исто така негува подобласти специјализирани за обработка на македонскиот јазик, вклучувајќи: LLMs на македонски јазик (за напредно разбирање и генерирање на македонски текст); претворање текст во говор и говор во текст на македонски; ВИ модели за подобрување на комуникацијата со лицата што користат знаковен јазик; ВИ модели за генерирање креативни текстови (проза, поезија) на македонски јазик итн. Овие напори не само што ја зголемуваат технолошката компетентност на ФЕИТ, туку и ја збогатуваат македонската јазична и културна сфера, нудејќи решенија кои ги промовираат јазичната разновидност и иновациите. Со овие иницијативи, ФЕИТ се утврдува како лидер во регионот за образование и истражување во областа на ВИ.
, меѓународно акредитирани од германското акредитациско тело
ASIIN, вклучуваат широк спектар на предмети од основите на ВИ до напредните курсеви во податочната наука и машинско учење, достапни како на
додипломски така и на постдипломски студии. Особено е значајна програмата на магистерски студии
„Податочна наука во електротехника и информациски технологии“, која ја претставува нашата целосна посветеност кон формирањето експерти подготвени за предизвиците на дигиталната ера.
- Во своите предавања активно ги поттикнувам студентите да користат ВИ, особено при учењето нови концепти, анализата и обработката на податоци, како и при изработката на вежбите и проектите. Сепак, есенцијално е да ги насочувам и потсетувам како правилно и етички да ја користат оваа технологија. Ова особено се однесува на современите алатки како Чет-ГПТ. Студентите мора да бидат внимателни да ја верифицираат секоја информација добиена преку овие алатки и да се осигурат дека целосно ги разбираат и можат да ги објаснат користените концепти. Секако, постојат ситуации и задачи каде што употребата на ВИ не е дозволена, на пример, оценување со тестови и испити, каде што студентите треба да работат без пристап до овие алатки. Затоа, се залагам за контролирано и одговорно користење на ВИ алатките, за да им овозможиме на студентите да развиваат и одржуваат вештини кои ќе ги служат долгорочно - објаснува д-р Христијан Ѓорески, вонреден професор на ФЕИТ и координатор на програмата на магистерски студии на ФЕИТ -
Податочна наука во електротехника и информациски технологии.
ФЕИТ, исто така, е вклучен во многубројни меѓународни проекти од областите на ВИ, податочна наука и машинско учење. Еден од позначајните проекти е „
WideHealth“, чиј координатор беше ФЕИТ, а финансирањето беше овозможено преку програмата Хоризонт 2020 на Европската Унија. Проектот беше посветен на развој на иновативни решенија во е-здравје, користејќи паметни уреди, вештачка интелигенција и машинско учење. Значајната координација на проектот од страна на ФЕИТ, во соработка со угледни институции како Институтот „Јожеф Стефан“ од Словенија, Универзитетот во Лисабон, Италијанскиот истражувачки центар FBK и Hasso-Plattner-Institut од Германија, овозможи создавање на силна меѓународна мрежа од истражувачи и професори. Овој проект успешно собра околу 500 учесници, вклучувајќи научници, експерти, професори и студенти од различни држави, поттикнувајќи значајна меѓународна соработка.
- Проектот WideHealth беше уникатна можност за професорите и студентите на ФЕИТ да придобијат експертиза и препознатливост во светски рамки, преку организирање голем број меѓународни научни настани. Во рамките на проектот остваривме огромен број активности и работевме на голем број научни трудови. Со гордост можеме да кажеме дека направивме огромен напредок и веќе сме препознатливи во светски рамки во областа на е-здравство и вештачка интелигенција применета во е-здравство - објаснува проектниот координатор д-р Христијан Ѓорески, вонреден професор на ФЕИТ.
ФЕИТ континуирано останува во чекор со иднината, инспирирајќи иновации и образувајќи генерации на инженери подготвени да се соочат со глобалните предизвици. Нашиот ангажман кон извонредност и лидерство во областа на вештачката интелигенција и податочната наука не само што го осигурува нашиот статус како престижна образовна установа, туку и активно придонесува кон технолошкиот напредок на македонското општество и пошироко.