Тврдината Мамула од 19 век, која се наоѓа на островот Ластавица на влезот во Которскиот Залив во Црна Гора, била концентрационен логор на фашистичка Италија во Втората светска војна и имало повеќе од 2.000 затвореници, главно жени и деца. Подоцна логорот бил претворен во луксузен хотел-остров „Остров Мамула“, кој почнал да прима туристи од април 2023 година. Хотелот е со 5 ѕвезди, има 6 соби, 6 апартмани, холистички спа-центар, базен, соба за масажа, спортски сали, патеки за трчање, ресторани, барови, но и посебно место резервирано за историско-меморијална галерија која нуди поглед на богатата и застрашувачка историја на овој локалитет.

И тврдината и островот се заштитени со минимални интервенции и внимателен пристап, додека сите додадени елементи можат лесно да се отстранат, враќајќи ја зградата во првобитната состојба. Сепак, апсолутниот недостиг на водоснабдување и електрична енергија, новата функција на хотелот, како и стандардите на модерниот живот и хотелиерството наметнаа задолжително спроведување на нови елементи.

Тие елементи се сведени на минимум, но и понатаму се присутни. Новите елементи се јасно претставени во просторот со користење современи материјали и форми.

За време на Втората светска војна, Мамула бил концентрационен логор на фашистичка Италија. Тука биле затворени повеќе од 2.000 луѓе, главно жени и деца. Логорот бил затворен по капитулацијата на Италија, на 14 септември 1943 година.

- Таму се случиле сериозни мачења, а првите затвореници во логорот биле деца и жени. Тие биле донесени од Побор кај Будва - раскажува Александар Рељиќ, новинар и автор на документарецот „Мамула ол инклузив“.

Тој вели дека со филмот сакал да покаже во каков свет живееме, дека денес парите бришат сѐ пред себе, па дури и таквите историски, грозоморни моменти, злосторства, а го бришат и сеќавањето на жртвите - нешто што е направено токму со претворањето на овој остров во хотел. Тој вели дека за време на снимањето на филмот, кое започнало во септември 2017 година, се промениле и островот и луѓето.

- Цело време ја следев трансформацијата на Мамула, не само изгледот на островот, туку и свеста на луѓето, кои на почетокот беа против изградба на хотел, а потоа почнаа да ги менуваат ставовите. Се шокирав кога една поранешна затвореничка ми рече дека е добро што некој зел метла за да мете таму, алудирајќи на запоставеноста на островот - вели Рељиќ.

Протести од меѓународната заедница

Поради намерата на црногорските власти на овој начин да ја валоризираат Мамула, реагираше и дел од меѓународната заедница.

Тогашниот генерален секретар на Обединетите нации, Бан Ки-мун, во 2015 година испрати писмо до тогашниот претседател на Парламентот на Црна Гора, Ранко Кривокапиќ.

- Изненадени сме што единственото решение за зачувување и користење на тврдината е едноставен деловен аранжман и договор за приватизација - се наведува во писмото, кое го потпишаа и Федерико Мајо, поранешен генерален директор на УНЕСКО, и други истакнати меѓународни личности.

Тврдината била изградена во средината на 19 век за потребите на австроунгарската војска од страна на генералот Лазар Мамула, по кого и го добила името, но според достапните податоци, не била користена за воени цели.

За време на Првата светска војна, Мамула била затвор, а законски е заштитена како културно-историски споменик од втора категорија.

Извор: Vreme.com
Фото: Mamulaisland.com