Кога галаксијата ќе остане без гас и прашина, процесот на раѓање ѕвезди престанува. За тоа се потребни милијарди години.
Но, постои галаксија која веќе била мртва кога универзумот бил стар само 700 милиони години. Што се случило? Тоа е она што еден меѓународен тим од астрономи сака да го дознае.
-Првите стотици милиони години од универзумот беа многу активна фаза, со многу облаци од гас кои се уриваа за да формираат нови ѕвезди. На галаксиите им е потребно богато снабдување со гас за да формираат нови ѕвезди, а раниот универзум бил како шведска маса - истакнал Тобијас Лосер од Институтот за космологија „Кавли“ на Универзитетот „Кембриџ“.
Така, кога галаксијата „JADES-GS-z7-01-KU“ се појавила во набљудувањата, таа не покажала многу докази за тековно формирање на ѕвезди. Тоа е она што астрономите го нарекуваат „угасена“ состојба и изгледа како брзо да започнало и брзо запрело формирањето на ѕвездите.
Да се открие зошто тоа се случило со една млада галаксија е важен чекор во космологијата. Зошто престанала да прави ѕвезди? И дали факторите што влијаеле врз формирањето на ѕвездите тогаш се исти како денес?
-Дури подоцна почнуваме да гледаме како галаксиите престануваат да формираат ѕвезди, без разлика дали тоа е поради црна дупка или нешто друго - вели д-р Франческо Д'Еугенио, исто така од Институтот за космологија „Кавли“.
Раѓањето на ѕвездите обично започнува кога облаците од гас се спојуваат. Регионите богати со гас, вклучувајќи ги и галаксиите, се главни расадници на ѕвезди. Податоците покажуваат дека „JADES-GS-z7-01-KU“ како бебешка галаксија доживеала многу интензивен период на формирање ѕвезди, кратко време откако почнала да се формира (по епохата на рејонизација). Некаде помеѓу 30 и 90 милиони години таа доживеала бум во формирањето ѕвезди, но потоа одеднаш престанала.
Тоа не е изненадувачки - иако астрономите не се сигурни зошто дошло до тоа. Можеби супермасивната црна дупка во нејзиното јадро го проголтала најголемиот дел од достапната „ѕвездена материја“. Ветровите и млазовите на црната дупка што брзо се движат, исто така, можеле целосно да истуркаат голем дел од материјалот роден од ѕвездите надвор од галаксијата.
Исто така, можно е многу брзата стапка на формирање ѕвезди што ја доживеала „JADES-GS-z7-01-KU“ едноставно да го потрошила снабдувањето. Тоа не е невозможно, според Лосер.
- Се чини дека сè се случува побрзо и подраматично во раниот универзум, а тоа може да вклучува галаксии кои се движат од формирање ѕвезди до мирување или гаснење - рекол тој.
Од сегашните податоци не е јасно што се случило со оваа мала галаксија на почетокот на времето. Астрономите сè уште ги испитуваат податоците.
- Не сме сигурни дали некое од тие сценарија може да го објасни она што го видовме сега со телескопот. За да го разбереме раниот универзум, досега користевме модели базирани на модерниот универзум. Но, сега кога можеме да видиме многу поназад во времето и да видиме дека формирањето ѕвезди е завршено толку брзо во оваа галаксија, моделите базирани на модерниот универзум можеби ќе треба да се преиспитаат - вели професорот Роберто Мајолино.
Постои уште една можност што астрономите ќе сакаат да ја истражат. „JADES-GS-z7-01-KU“ се чинеше дека е мртва галаксија. Но, можно е престанувањето на формирање ѕвезди да било само привремено. Можеби е предизвикано од периодичното излевање на ѕвезден материјал во меѓуѕвездениот простор (воден од црната дупка во јадрото). Забележано е и дека други галаксии паузираат во однос на раѓањето ѕвезди, но тие се многу помасивни од оваа.
Идните набљудувања треба да откријат повеќе за овие галаксии и тоа би требало да им овозможи на астрономите подетално да ги проучуваат нивните фази.
Извор: Okvir.net
Фото: Freepik