Не е потребна многу голема имагинација да се препознае огромната моќ на дождот врз светот и природата - од раѓање на култури до предизвикување смртоносни поплави. Но, за степенот на улогата на капките дожд врз планинските предели се дискутираше долго време.

Според научниците предводени од тим од Универзитетот во Бристол, новата техника им овозможува на геолозите попрецизно да разберат како движењето на водата ги обликува највисоките врвови и најдлабоките долини на нашата планета.

Откритието им овозможува на научниците да ги пресметаат стапките на ерозија од врнежите, обезбедувајќи попрецизна историја на меѓусебната соработка помеѓу хидрологијата и геологијата на одреден регион.

- Повеќе дожд може да ги обликува планините. Но, научниците исто така веруваат дека дождот може да го уништи изгледот на пределот доволно брзо за суштински да ги исцица карпите од Земјата, ефикасно извлекувајќи ги планините нагоре многу брзо - вели водечкиот автор, д-р Бајрон Адамс од Институтот за животна средина „Кабот“ при Универзитетот во Бристол.

- И за двете теории се расправаше со децении бидејќи потребни се мерења за да се докаже дека се толку комплицирани. Тоа е она што го прави ова откритие чекор напред бидејќи силно ја поддржува идејата дека процесите на атмосферата и цврстата земја се поврзани - вели Адамс.

Наодите, кои се фокусираа на најсилниот од планинските масиви на нашата планета, Хималаите, исто така отвораат пат за предвидување на можното влијание на климатските промени врз пределите и врз човечкиот живот.


Д-р Адамс, заедно со соработниците од Државниот универзитет во Аризона и Државниот универзитет во Луизијана, го искористил она што е познато како „космички часовници“ со зрна од песок за да ја измери брзината со која реките ги еродираат карпите под нив.

- Кога космичката честичка од вселената ќе стигне до Земјата, веројатно ќе погоди зрна од песок на ридовите, како што тие се транспортираат кон реките. Кога тоа ќе се случи, некои атоми во рамките на секое зрно песок може да се трансформираат во редок елемент. Пресметувајќи колку атоми на овој елемент се присутни во вреќа со песок, можеме да пресметаме колку време песокот бил таму и со тоа колку еродира пределот. Откако ќе ја имаме стапката на ерозија од целиот планински масив, можеме да ги споредиме со варијации во стрмноста на реките и врнежите од дожд - вели д-р Адамс.

- Тестиравме широк спектар на модели за репродукција на набљудуваниот образец на стапка на ерозија низ Бутан и Непал. На крај, само еден модел можеше точно да ги предвиди измерените стапки на ерозија. Овој модел ни овозможува првпат да квантифицираме како влијаат врнежите врз стапките на ерозија - додава тој.

- Нашите откритија покажуваат колку е важно да се земат предвид врнежите, при процена на моделите на тектонска активност - вели соработникот Келин Випл, професор по геологија на Државниот универзитет во Аризона.

Наодите посочуваат дека поголемите врнежи од дожд можат да ги поткопаат ридовите, зголемувајќи го ризикот од свлечишта, од кои некои можат да бидат доволно големи за да создадат нови опасни поплави.

- Нашите податоци и анализи даваат ефикасна алатка за процена на обрасците на ерозија во планинските предели и на тој начин може да се обезбеди непроценлив увид во опасностите што влијаат врз стотици милиони луѓе кои живеат во подножјето на овие планини. Со нашите врвни техники за мерење на стапките на ерозија и својствата на карпите ќе можеме да разбереме подобро како реките и вулканите си влијаеле едни на други во минатото. Ова ќе ни помогне попрецизно да предвидиме што ќе се случи по идните вулкански ерупции и како да управуваме со последиците за заедниците што живеат во близина - вели д-р Адамс.

Истражувањето беше објавено во списанието „Сајнс адвансес“.

Извор: Independent.co.uk
Фото: Freepik