Холандија се гордее со својата иновативна енергетска транзиција. Таа е лидер во Европа по бројот на соларни панели по глава на жител, има густа мрежа на станици за полнење електрични возила и амбициозни планови за ветерни фарми. Сепак, и покрај нејзините еколошки успеси, националната електрична мрежа е често преоптоварена.
Преоптоварувањето на системот станува сè повидливо во секојдневниот живот на граѓаните, но и во индустриските и деловните процеси. Токму затоа холандската влада ја започна кампањата „Исклучи го прекинувачот/Flip the Switch“, во која холандска актерка ги предупредува граѓаните за потребата од намалување на потрошувачката на електрична енергија во „шпицот“, особено помеѓу 16:00 и 21:00 часот, со цел да се спречат дефекти и преоптоварување на мрежата.
Обновливи извори и притисок врз мрежата
Холандија инвестираше многу во сончева и ветерна енергија, заменувајќи го гасот од Северното Море со обновливи извори. Еден од три холандски домови има соларни панели, а се очекува ветерните фарми на море да станат главен извор на енергија до 2030 година.
Иако ова е добро за животната средина, става значителен товар на постојната електрична мрежа, која е дизајнирана за мали, централизирани електрани на гас. Вишокот енергија често доаѓа од дисперзирани соларни и ветерни електрани, создавајќи „застој“ на мрежата. Ова резултира со чести прекини на електричната енергија и ограничувања за нови приклучоци.
Предизвици во управувањето со мрежата
Кис-Јан Рамо, извршен директор на „Енеко“ (една од најголемите домашни енергетски компании), го споредува застојот на мрежата со сообраќајните метежи: проблемот се јавува кога побарувачката е превисока, или премногу енергија се внесува во мрежата. Дистрибутивната мрежа во Холандија не е дизајнирана за големиот број мали, дисперзирани производители на енергија, што создава тесни грла низ целата земја.
Од друга страна, Дамиен Ернст, експерт за електрични мрежи, истакнува дека решавањето на проблемот ќе бара години и милијарди евра инвестиции. Во моментов, „Енеко“ користи систем на „виртуелна електрана“ за да го балансира производството со потрошувачката, исклучувајќи ги ветерните турбини или сончевите панели кога мрежата не може да го смести вишокот енергија.
Ограничувања за потрошувачите и бизнисите
Зголемената потрошувачка на енергија станува проблем и за домаќинствата и за бизнисите. Граѓаните честопати не можат да добијат поголеми приклучоци за нови топлински пумпи или полнење на електрични возила, додека бизнисите не можат да го прошират производството поради немање капацитет.
Доаѓа и до долги листи на чекање за приклучоци на мрежата, што ја забавува изградбата на станбени и комерцијални згради. Слично на тоа, оние што сакаат да продадат вишок сончева енергија честопати чекаат години за одобрување. „Тенет“, националниот оператор на мрежата, во моментов има листа на чекање од повеќе од 20.000 домаќинства и бизниси.
Причини и долгорочни решенија
Кис-Јан Рамо и Министерството за климатска политика признаваат дека проблемот се должи на брзиот раст на обновливите извори на енергија и потценетата мрежна инфраструктура. „Тенет“ планира да инвестира околу 200 милијарди евра до 2050 година за зајакнување на мрежата и поставување 100.000 километри нови кабли.
Проектите за зајакнување на мрежата траат околу десет години, вклучувајќи ги законодавството и дозволите за поставување кабли, а последните две години се посветени на изградба.
Поттикнување паметна потрошувачка
Холандија ги охрабрува граѓаните и бизнисите мудро да ја користат мрежата, на пример, со намалување на потрошувачката во шпицот и продажба на вишок сончева енергија. Финансиските стимулации за внесување енергија во мрежата се намалуваат, а понекогаш потрошувачите мора да платат за поврзувањето.
Кампањата „Исклучи го прекинувачот“ нагласува дека одговорното користење на енергијата е клучно за спречување прекини во снабдувањето. Без соодветни инвестиции, енергетската транзиција може да биде ограничена, а потрошувачите и индустријата да се соочуваат со дополнителни проблеми и одложувања.
Извор: baustela.hr
Фото: Freepik