Станува збор за необичен начин за изразување почит на необичен воен херој.
Војтек, мечката која им помогнала на полските војници да освојат една од најбруталните битки на Втората светска војна, ќе биде предмет на анимиран филм. Во филмот ќе се раскажува приказната за мечката Војтек во битката кај Монте Касино, во која над 75.000 лица биле убиени или повредени.
Приказната на Војтек започнала на планините Алброз во Северен Иран, кога едно мало мече останало сираче откако ловците ја убиле неговата мајка. Прво едно момче го пронашло мечето и го посвоило. Потоа, во есента 1942 година, момчето и мечето сретнале група полски војници кои се движеле низ Иран на пат до Ирак.
Мечката изгледала изнемоштена и гладна, а војниците се сожалиле, со оглед на тоа што и самите знаеле како е да се биде уморен и гладен. Тие ја зеле мечката, а како замена му понудиле на момчето персиски монети, малку чоколадо, швајцарски нож и малку говедско месо.
Фото: New York Public Library
На почеток војниците го криеле мечето од своите претпоставени, хранејќи го со кондензирано млеко од старо шише вотка. Но, тешко е да се сокрие сириска кафеава мечка која расте до 1,82 метар и тежи 200 килограми, така што високите офицери го пронашле новиот член и дозволиле да остане и да биде новата маскота на единицата.
Младиот војник Питер Пренди бил назначен како чувар на Војтек. Тој ја учел како да се поздравува и други војнички навики.
Во време кога благосостојбата на животните била во ризик, третирањето на мечката како човек било малку разбирливо - Војтек пиела пиво, иако не се пијанела бидејќи едно пиво имало малку ефект врз нејзината големина, пушела и правела проблеми во редовите.
Кога Полјаците се преселиле во големиот сојузнички камп во Ирак, разиграната мечка, наводно, украла долна женска облека што му припаѓала на женскиот персонал. Исто така, кога Полјаците ја приготвувале традиционалната божиќна гозба во 1942 година, тие откриле дека Војтек влегла во продавница за храна и изела сѐ што стигнала.
Фото: Imperial War Museum
Наредната година овој необичен регрут се откупил заробувајќи потенцијален антибритански борец. Во тогашна Палестина, со која управувале Британците, Војтек научила како да се излади - одела во шаторот за капење и го пуштала тушот. Еден ден мечката влегла во шаторот и вознемирила еден локален противник на британското владеење, кој влегол во логорот со надеж дека ќе украде муниција. За среќа, мечката го фатила натрапникот.
За ова била наградена со две шишиња пиво и неограничено време за туширање.
Кога дошло времето да патуваат во Италија, Полјаците сакале нивната мечка да оди со нив. Но, британските воени власти имале други идеи. Тие инсистирале на строгата политика на војници за војници. Така, легендата вели дека еден од полските војници му дал на Војтек број, ранг и официјална книшка за плата, сите издадени во името на Војтек, што значи „војник кој се смее“.
- Но, ова не е човек - извикал британскиот офицер.
- Војникот Војтек го инспирира борбениот дух кај полските војници - одговориле војниците.
На тој начин било дозволено Војтек да патува со полските војници и да се соочи со многуте ужаси што ги претрпеа војниците во текот на војната. Во мај 1944 година, за време на последната етапа на битката кај Монте Касино, Војтек се искачила на дрво обидувајќи се да избега. Кога ги видела своите другари како носат артилериски гранати, Војтек, или од желба да помогне или поради тоа што ги имитирала луѓето, слегла од дрвото, застанала на задните нозе и ги раширила предните шепи.
И покрај вревата за време на битката, силната мечка продолжила да носи муниција.
На 18 мај 1944 година полскиот корпус успеал онаму каде што три други единици не успеале: ја освоил навидум непробојната, стратешки витална планинска тврдина Монте Касино. Со одобрение од полската команда, беџот на 22. артилериско снабдувачко претпријатие бил променет со мечка која носи артилериско оружје.
Фото: Taras Young
- Ја сметав за свој постар брат - изјави во 2011 година 86-годишниот Војчех Наребски, кој првпат ја запознал мечката како 17-годишен војник.
- Во текот на тешките денови нејзиното присуство беше многу важно за нас, од психолошка гледна точка - додава тој.
И по војната војниците продолжиле да го штитат Војтек. Тие отишле да живеат во кампот во Винфилд Ајфилд, на шкотската граница и ја зеле Војтек со нив. Комунистите биле бесни и сакале да ја сместат мечката во зоолошка градина.
Но, како што војниците ги започнале своите нови животи надвор од кампот, дошло време кога бил потребен нов дом за мечката. Била преселена во зоолошката градина во Единбург, каде што живееле до нејзината смрт во 1963 година, на возраст од 21 или 22 години.
Дотогаш мечката толку ја засакале Шкотите и Полјаците, што во 2015 година тие со здружени сили успеале да соберат 300.000 фунти и да ѝ направат бронзена статуа во Единбург. Статуата е сместена на полски гранит.
- Војтек не можеше да се врати во
Полска, но се наоѓа на полска територија - вели 86-годишниот Наребски.
Легендата вели дека кога и да го слушнела полскиот јазик или полски акцент во зоолошката градина, старата мечка застанувала на задните нозе и ги ширела своите шепи како да се поздравува.