Стравот не е само инстинктивна реакција. Tој предизвикува сложени физиолошки процеси во нашето тело. Кога сме соочени со нешто страшно, нашиот мозок го активира одговорот „бори се или бегај“. Се ослободуваат хормони како допамин, ендорфин и окситоцин, кои откако ќе помине заканата ни оставаат чувство на еуфорија и олеснување.
На пример, по возењето на луда железница или гледањето хорор филм, многу луѓе чувствуваат наплив на енергија и смеа. Овој одговор има свои корени во еволуцијата - ни овозможува да ја надминеме опасноста и да се чувствуваме наградени за успешното соочување со стравот.
Физиолошки промени
Кога се плашите, вашиот мозок и тело минуваат низ различни промени, вклучувајќи:
- Зголемено ослободување на допамин во мозокот;
- Активирање на амигдалата, структура во облик на бадем во темпоралните лобуси на мозокот што чувствува страв;
- Ослободување на стрес хормони, вклучувајќи кортизол и адреналин;
- Зголемено дишење, пулс и крвен притисок;
- Зголемен проток на крв во мускулите и зголемена мускулна сила (влијае на мускулите потребни за одговор на борбата).
Истовремено, периферниот вид се стеснува за да се фокусира поцелосно на заканата, ефект познат како тунелски вид. Може да почнете да се потите или да ве наежи. Сите овие промени се дел од одговорот „бори се или бегај“ и им помага на луѓето да преживеат во текот на еволуцијата.
Но, напливот на хемикалии за добро чувство предизвикани од овој одговор - допамин, ендорфин и окситоцин, доведува до подобрено чувство на благосостојба откако ќе помине заканата. Ова објаснува зошто може да се чувствувате еуфорично или да почнете да се смеете откако ќе се соочите со некој страшен настан.
Контролиран страв како начин за зајакнување на издржливоста
Зошто се враќаме на искуства кои нè плашат? Контролираниот страв, како на пример посета на опседната куќа или гледање хорор филм, ни овозможува да симулираме стресни ситуации во безбедно опкружување. На овој начин учиме како да управуваме со нашите емоции и да развиеме издржливост.
Истражувањата покажуваат дека таквите искуства можат да ја подобрат емоционалната регулација и да ја зголемат способноста на личноста да се справи со вистински стресни ситуации. На пример, едно истражување од 2019 година покажа дека посетителите на опседнетите куќи покажале намалена нарушена реакција на стрес по такви активности.
Како стравот создава врски?
Стравот има моќ да ги спои луѓето заедно. Кога поминуваме низ застрашувачки ситуации заедно, како гледање хорор филм или возење на адреналинска атракција, доживуваме чувство на заедница. Окситоцинот, познат како „хормон на љубовта“, игра клучна улога во овој процес.
Како што војниците создаваат подлабоки врски откако заедно ќе се соочат со опасност, поедноставните форми на споделување страв, како што е гледањето страшен филм со пријателите или партнерот, можат да ги зајакнат емоционалните врски.
Стравот како бегство и ослободување
За многу луѓе, секојдневниот стрес може да стане претежок. Страшните искуства, без разлика дали преку филмови или екстремни спортови, даваат можност за бегство и емоционално ослободување. Гледањето како еден лик се бори со измислена закана може да ни помогне да ги проектираме нашите сопствени стравови и вознемирености, овозможувајќи ни привремено да ги оставиме настрана.
Ова чувство на ослободување, познато како катарза, прави да се чувствуваме подобро откако ќе се соочиме со нашиот страв во безбедно опкружување.
Кога стравот станува проблем?
Иако многумина уживаат во контролирани форми на страв, не секој е подеднакво способен да се соочи со овие емоции. На пример, малите деца често не можат да ги разликуваат замислените закани од реалните, што може да доведе до кошмари или напади на паника.
Слично на тоа, луѓето со посттрауматско стресно растројство може да избегнуваат содржина што повторно создава трауматски искуства. За нив, средбата со страв може да предизвика ретроспективи и зголемена анксиозност.
Зошто го сакаме стравот?
Стравот е дел од природата на човекот и има важна еволутивна улога. Во модерното време, барањето контролирани стравови ни овозможува да доживееме возбуда, да се поврземе со другите и да го ослободиме секојдневниот стрес. Сепак, важно е секој поединец да ги разбере своите граници и да се соочи со своите стравови на начин кој е здрав и безбеден.
Извор:
24sedam.rs
Фото: Pixabay