Дејвид Атенборо, автор на документарни телевизиски серијали за животот на Земјата, кој патувал милиони километри на сите континенти и полвел по сите океани, покажувајќи им на луѓето како живеат дивите животни, е активен и на 96 години.
Пред две години тој ја објави книгата „Животот на нашата планета“, а сега е достапна и серија под истото име на стриминг-платформата „Нетфликс“. Во книгата тој предупредува дека на Земјата ѝ се заканува уништување, слично на она во Чернобил.
- Многумина велат дека Чернобил е најскапата еколошка катастрофа во историјата на човештвото. За жал, тоа не е точно. Нешто друго се случувало насекаде, низ целата планета, едвај забележливо, ден по ден, во поголемиот дел од минатиот век. Не станува збор за несреќа, туку за фатален недостиг на грижа и разбирање што влијае врз сето она што го правиме - тврди сер Дејвид во неговата книга.
- Ние, луѓето, сме единствените на Земјата доволно моќни да создаваме светови и потоа да ги уништиме - пишува тој и посочува дека она што сега ѝ се случува на нашата планета ќе биде многу посериозно од загадувањето на почвата и водата во неколку несреќни земји и предупредува дека сега сите сме жители на Припјат.
Познатиот биолог е роден на 8 мај 1926 година во малото гратче Ајзлворт, денес дел од Лондон, но пораснал во Лестер, на кампусот на колеџот каде што неговиот татко Фредерик бил ректор, а неговата мајка била директорка на аматерски театар и силен поддржувач на заштитата на човековите права и борец против семејното насилство. Дејвид имал постар брат Ричард, актер и режисер кој добил „Оскар“ за филмот „Ганди“, кој починал во 2014 година, како и помлад брат Џон, кој станал еден од амбасадорите на „Ролс-Ројс“, а подоцна и директор на „Алфа Ромео“ за Велика Британија.
Атенборо имал и две посвоени сестри. Имено, неговата мајка Мери во 1939 година посвоила две еврејски девојчиња кои успеале да побегнат од нацистичка Германија: 11-годишната Ајрин и 9-годишната Хелга Беја од Берлин. Сестрите останале со семејството до 1949 година, кога нашле роднини во Америка и се преселиле кај нив, но останале во контакт со Дејвид и неговите браќа до крајот на нивниот живот.
Родителите имале трпение и разбирање за нивните бељи, но децата не смееле да грешат кога станувало збор за образованието. И тројцата биле добри ученици, а потоа и студенти.
Во случајот на Дејвид, отсекогаш се знаело што ќе студира бидејќи уште од мали нозе бил заинтересиран за бубачки, фосили и и животни. Талкал наоколу, барал фосили во напуштен рудник, ловел жаби, барал инсекти под камења. Кога имал 11 години, случајно слушнал дека на катедрата за зоологија им биле потребни дождалци, па се понудил да донесе, за три пени за секој примерок. На почеток не сакал да открие каде ги ловел, а дури подоцна признал дека ги уловил во езерцето оддалечено само пет метри од колеџот.
Дополнителен поттик за проучување на животните добил во 1936 година кога заедно со неговиот брат Ричард отишле да го слушаат предавањето „Сивиот був“ на Британецот чие вистинско име било Арчибалд Белани, кој живеел во Канада и се декларирал како Индиец и бил еден од првите луѓе што се бореле за зачувување на природата.
По средното образование, Дејвид се запишал на Универзитетот во Кембриџ каде што студирал геологија и зоологија. Откако дипломирал и отслужил војска во Кралската морнарица, се вработил во Би-би-си. Но, телевизијата била суспендирана за време на Втората светска војна. Дури во 1946 година почнала повторно да се емитува, но само во Лондон и Бирмингем. Но, на Дејвид не му било дозволено да се појави пред камерите.
- Мојата работа беше продукција на секакви документарни програми, но како што се зголемуваа бројот и видот на програмите што се прикажуваа секоја вечер, постепено специјализирав за емисии за природата. На почетокот покажувавме снимки од животни кои ги носевме од Зоолошката градина во Лондон. Ги стававме на маса покриена со килим, а ги чуваа експерти од зоолошката градина. Меѓутоа, во тие услови животните изгледаа како чудовишта, изроди, а јас копнеев гледачите да ги видат во нивната природна средина - во дивината, каде што нивните различни форми и бои би имале смисла. На крајот, Дејвид Атенборо и Џек Лестер, куратор за влекачи во зоолошката градина во Лондон, смислиле план.
Џек му предложил на директорот на Би-би-си да го испрати во Сиера Леоне, земја во Западна Африка која добро ја познавал, а со него да одат и Дејвид и камерман. Тимот навистина отишол во африканската дивина, но Лестер се разболел, така што неговото место како наратор го зазел Атенборо.
Во тоа време Атенборо веќе бил оженет со Џејн Елизабет Ебсворт Ориел, со која се запознал додека и двајцата студирале на „Кембриџ“. Од бракот им се родиле синот Роберт и ќерката Сузан.
- Сега се каам што не поминав повеќе време со нив. Постојано бев на пат, во дивината. Треба да знаете дека порано патувањата не беа толку брзи и едноставни како денес. Обично бев дома за Божиќ, но пропуштив многу нивни родендени - раскажува тој.
Поради успехот на емисиите, Атенборо добил нова работа, па така станал директор на сите програми на цел Би-би-си. Кога неговото име почнало да се споменува за позицијата директор на цело Би-би-си, тој дал отказ.
Во текот на тие години неговата работа се состоела од одобрување буџети, деловни состаноци и постојано седење во канцеларија, што не било она што тој сакал да го прави. Тогаш, на негово инсистирање, во договорот била вклучена ставка што овозможувала на секои две или три години да зема неколкумесечен одмор за свои проекти.
Откако поднел оставка, можел целосно да им се посвети на ваквите проекти. Се вратил во Индонезија и ги снимал дивите животни во нивното природно живеалиште. Снимил серија за племенската уметност, за познатите истражувачи, за неверојатните животни, а од средината на 70-тите почнал да работи на најпознатата документарна серија „Животот на Земјата“, која постигна неверојатна гледаност. Неговиот смирувачки глас со кој на едноставен начин ги толкуваше чудата на природата беше врежан во свеста на милиони луѓе, исто како и неговиот лик.
Неговата кариера е богата, тој доби многу награди, беше прогласен за витез, а по него се наречени многу животни, растенија, соѕвездија и диносауруси во лондонскиот Природонаучен музеј. Но, имаше и критики. Некои го критикуваа дека не зборува доволно гласно за влијанието на човекот врз животната средина, за уништувањето на природата, за климатските промени.
Затоа почнал почесто да предупредува за опасното влијание на човекот, од ловокрадство, од сеприсутната пластика во океаните, загадувањето, уништувањето на шумите и слично.
Атенборо и денес живее во неговиот дом во Ричмонд и секој ден подготвува нови телевизиски проекти. Неговата сопруга почина во 1997 година.
По него се именувани цвет во Еквадор, вид оса, месојадно растение и многу други суштества, а најголем е диносаурусот во Природонаучниот музеј во Лондон.
Извор:
Stil.kurir.rs
Фото:
Instagram