За приближно еден човек од секои сто луѓе, храната што содржи дури и најмали количини на глутен може да предизвика голема болка.
Додека домино-ефектот на имунолошките реакции може да се проследи наназад до нивните генетски корени, голем број фактори исто така се вклучени, што го отежнува мапирањето на прецизниот синџир на настани што предизвикува појава на нетолеранција на глутен.
Користејќи трансгенски глувци, меѓународен тим предводен од научници од Универзитетот „МекМастерс“ во Канада, ја идентификувал клучната улога што ја играат самите клетки што ја сочинуваат цревната обвивка, опишувајќи го главниот „клуч“ што може да доведе до нови терапии.
Целијачната болест е во суштина автоимуно нарушување предизвикано од присуството на група структурни протеини познати како глутен во цревата. Јадењето практично сè што е направено со пченица или 'рж - што значи повеќето печива, леб и тестенините, ги подложува луѓето со оваа состојба на ризик од надуеност, болка, дијареа, запек, а понекогаш и рефлукс и повраќање. Моментално единствениот начин да се избегнат симптомите е да се избегнува храната што ги предизвикува овие симптоми.
-Единствениот начин на кој можеме да ја третираме целијачната болест денес е со целосно исфрлање на глутенот од исхраната. Тоа е тешко да се направи, а експертите се согласуваат дека диетата без глутен е недоволна вели гастроентерологот на „МекМастерс“, Елена Верду.
Околу 90 отсто од луѓето на кои им е дијагностицирана оваа состојба носат пар гени кои го кодираат протеинот наречен HLA-DQ2.5. Од останатите 10 проценти, повеќето имаат сличен протеин наречен HLA-DQ8.
Како и другите видови на протеини HLA (или човечки леукоцитен антиген), протеините содржат парчиња на напаѓачи на класа на имунолошки клетки, предупредувајќи ги другите одбранбени ткива да внимаваат. Во конкретниот случај на HLA-DQ2.5 и HLA-DQ8, протеините се обликувани да држат парчиња глутен пептид кои се отпорни на варење, што им наложува на убиствените Т-клетки да одат во „лов“.
Сепак, не секој што ги изразува или HLA-DQ2.5 или HLA-DQ8 ќе развие имунолошки нарушувања како целијачна болест. За да се случи тоа, тие искинати парчиња глутен прво треба да се пренесат преку ѕидот на цревата со транспортер ензим, кој се врзува со пептидот и го менува за да го направи уште попрепознатлив.
Клетките во цревниот ѕид се одговорни за ослободување на овој транспортен ензим во цревата, така што тие очигледно имаат клучна улога во раните фази на болеста. Познато е дека тие го изразуваат семејството на протеини на кои припаѓаат HLA-DQ2.5 и HLA-DQ8, кои обично се регулирани со воспалителни реакции во цревата.
Она што не беше јасно е како оваа основа за луѓето со целијачна болест всушност функционира во самата патологија. За да се фокусира на оваа важна алка во синџирот, истражувачкиот тим двојно го проверил изразот на главниот имунолошки комплекс во клетките што ги обложуваат цревата на луѓето, со третирана и нетретирана целијачна болест, како и кај глувците со човечки гени HLA-DQ2. 5. Тие потоа создале функционални живи модели на цревата, наречени органоид, користејќи ги цревните клетки на глувчето, со цел одблиску да го проучат изразот на нивните имунолошки протеини, подложувајќи ги на воспалителни предизвикувачи, како и претходно сварен и недопрен глутен.
-Ова ни овозможи да ја намалиме специфичната причина и последица и да докажеме точно дали и како се случува реакцијата - истакнал биомедицинскиот инженер од „МекМастерс“, Тохид Дидар.
Од ова станало очигледно дека клетките што ги обложуваат цревата не се само пасивни случајни минувачи кои претрпеле колатерална штета во погрешен напор да го ослободат телото од глутен - тие биле клучни агенси, кои претставувале збир од фрагменти од глутен, разградени од цревните бактерии и транспортирањето ензими на глутен-специфични имунолошки клетки од прва рака.
Познавањето на типовите на вклучени ткива и нивното подобрување со присуството на воспалителни микроби, им дава на истражувачите нова листа на цели за идни третмани, потенцијално дозволувајќи им на милиони луѓе ширум светот да уживаат во пецивата исполнети со глутен, без ризик од непријатност.
Извор: sciencealert.com
Фото: Freepik