Нашиот Сончев Систем е огромно и фасцинантно пространство кое штотуку почнуваме да го истражуваме подетално. Иако сè уште сме на почетокот на нашата космичка авантура, веќе откривме неверојатни разлики помеѓу нашиот дом - Земјата и другите планети. Земјата, со својата блага клима и услови кои овозможуваат животот, претставува единствена оаза во бескрајната вселена.

Меѓутоа, временските услови на другите планети се толку екстремни што се надвор од нашето разбирање. Џиновски бури кои траат со векови, ветрови побрзи од звукот и бури кои опфаќаат цели планети, се само дел од фасцинантните феномени кои сведочат за неверојатната моќ на природата во нашиот Сончев Систем. И додека го прошируваме нашето истражување надвор од тоа, откриваме егзопланети чија клима изгледа како да е научна фантастика. Да погледнеме подетално некои од најголемите бури во нашиот Сончев Систем:

Големата Црвена Дамка на Јупитер

Големата Црвена Дамка на Јупитер е најголемата бура во Сончевиот Систем која „беснее“ најмалку 390 години. Со пречник од повеќе од 16.000 километри, оваа антициклонска бура е двојно поголема од Земјата. Водена од топлината од внатрешноста на Јупитер и неговата неверојатна брзина на ротација, оваа огромна точка произведува ветрови кои достигнуваат брзина од 430 до 680 километри на час. Нејзината долговечност е особено фасцинантна - додека бурите на Земјата траат неколку дена или недели, оваа трае со векови. Црвеникавата боја, веројатно резултат на хемиски реакции поттикнати од ултравиолетово зрачење, дополнително ја зголемува нејзината мистерија.

Големата Темна Точка на Нептун

Големата Темна Точка на Нептун е моќна бура позната по својата неверојатна брзина на ветерот, која достигнува и до 2.400 километри на час, најбрзата забележана во Сончевиот Систем. Првпат била откриена од „Војаџер 2“ во 1989 година, но оттогаш исчезнала и се појавувала неколку пати. За разлика од Земјата, бурите на Нептун се напојуваат со топлина од внатрешноста на планетата. Оваа нестабилност и динамика ја прават Големата Темна Точка уникатна, додека нејзината сина обвивка богата со метан дополнително го нагласува нејзиниот загадочен изглед.

Шестаголна бура на Сатурн

Северниот пол на Сатурн е дом на еден од најнеобичните временски феномени во Сончевиот Систем - хексагонална бура со пречник од импресивни 30.000 километри, што е повеќе од двапати поголем од дијаметарот на Земјата. Оваа шестаголна структура е исклучително стабилна и ја одржува својата совршено правилна форма со децении. Нејзините симетрични страни и прецизни агли привлекуваат големо внимание кај научниците. Според експертите, шестаголникот се формира благодарение на млазниот поток на северниот пол на Сатурн, кој се движи со брзини и во насока погодна за формирање шестаголна шема. Слични полигонални формации се забележани и во центрите на големите урагани на Земјата, но тие се многу помалку стабилни и краткотрајни.

Студија од 2020 година на Технолошкиот институт во Калифорнија покажала дека стабилните геометриски форми како оваа може да се формираат на која било планета, под услов бурата да биде опкружена со прстен од ветрови што дува во спротивна насока од самата бура. Овој феномен, познат како антициклонски прстен или антициклонски штит, овозможува долгорочна стабилност на бурите како шестаголникот на Сатурн.

Песочни бури на Марс

Марс е познат по песочните бури кои повремено ја зафаќаат целата планета. Овие бури, поттикнати од загревањето на ситните честички прашина од Сонцето, може да траат со месеци, предизвикувајќи драстично намалување на видливоста и значителен пад на температурите. За разлика од Земјата, чија атмосфера е премногу густа за такви појави, тенката атмосфера на Марс и малата гравитација овозможуваат формирање на овие масивни временски системи.

Песочните бури на Марс најверојатно ќе бидат првите „вонземни“ бури што човечките астронаути и идните „колонизатори“ ќе ги искусат од прва рака. Овие бури, толку различни од оние на Земјата, ќе претставуваат единствен предизвик во адаптацијата на човечкиот живот на друга планета. Нивниот обем и долговечност покренуваат нови прашања за тоа како луѓето ќе управуваат со енергијата, видливоста и условите за живот додека ја истражуваат Црвената Планета.

Екстремни ветрови на Венера

Временските услови на Венера се меѓу најекстремните во Сончевиот Систем. Горните слоеви на облаците, составени од сулфурна киселина, кружат околу планетата со брзина од 300 километри на час, завршувајќи целосен круг на секои четири до пет дена. Овие ветрови, 60 пати побрзи од ротацијата на самата Венера, се најсилни во близина на половите. Како што се спуштаме кон површината, брзината на ветерот драстично опаѓа на само 5 километри на час. Сепак, густата атмосфера ги прави овие бавни ветрови доволно силни за да ја придвижат прашината и помалите карпи, дејствувајќи како подни струи.

Сончеви бури - Вистински ѕвезден спектакл

Додека планетарните бури се импресивни, ниту една не ја надминува моќта на соларните бури. Овие ерупции на енергија, познати како коронални масовни исфрлања - испуштаат милијарди тони наелектризирани честички во вселената. Кога ќе ја погодат магнетосферата на Земјата, тие предизвикуваат геомагнетни бури кои можат да ги нарушат сателитите, комуникациските мрежи и електричните системи. Еден од најпознатите е настанот во Карингтон од 1859 година, кој предизвикал аурори видливи низ целиот свет и ги прекинал телеграфските мрежи во тоа време. Силата на овие бури ја нагласува динамичната природа на нашето Сонце, што ги прави клучен фокус за идните вселенски мисии и технолошка заштита.

Извор: vecernji.hr

Фото: Freepik