Првите години од животот играат клучна улога во оформувањето на мозокот. Новите истражувања сугерираат дека нашите искуства исто така можеби имаат влијание врз промените во невроните на генско ниво.



Нова студија откри дека кога глувчињата се запоставени од нивната мајка, тоа како да предизвикува „скокачки“ гени во нивните мозочни клетки. Ова алудира на слични процеси кај луѓето кои би можеле да помогнат да се објасни развојот на одредени невролошки нарушувања. Способноста на одредени гени да се копираат и мигрираат од еден до друг дел е далеку од непозната. Всушност, тоа го проучуваме повеќе од половина век.

Овие делови од ДНК наречени транспозони можат да создадат мозаик од соседните клетки кои технички имаат малку различни генетски мапи, иако и припаѓаат на истата личност.

-Не учат дека нашата ДНК е стабилно и непроменливо нешто кое нè прави она што сме, но во реалноста тоа е многу подинамично - објаснува генетичарот Фред Гајџ од Институтот Солк во Калифорнија.

Тој додава дека излегува дека постојат гени во клетките кои се способни да се копираат и да се движат наоколу, што значи дека, на некој начин, ДНК-та се менува. Фактот дека ова се случува во мозочните клетки, како што растат и се делат, исто така е добро утврден.

Во последните неколку години, значително внимание беше посветено на разбирањето како надворешните епигенетички промени на нашата ДНК може да бидат резултат на условите во околината. Некои дури и се сметаа за придонесувачки фактори зад развојот на невролошки услови како аутизам. Но, ефектот на околината на траспозоните не е толку испитан, можеби затоа што претпоставуваме дека гените кои ги наследуваме едноставно не се менуваат толку лесно.

-Иако некое време знаеме дека клетките можат да претрпат промени во ДНК, се шпекулираше дека тоа можеби не е случаен процес. Можеби има фактори во мозокот или во околината кои предизвикуваат промените да се случуваат поретко или почесто - вели авторката на студијата Трејси Бедросијан.

Заедно со двајцата други истражувачи, Бедросијан и Гејџ истражувале колку делот наречен LINE1 ретротранспозон се копирал и преместувал во делењето на клетките на хипокампусот кај глувчињата. Тие посветиле многу внимание на тоа дали околината на глувчињата предизвикала промени во процесот на „скокањето на гените“. Наместо да создаваат непријатна средина за дел од малите глувчиња, истражувачите набљудувале како мајките ги чувале своите мали во период од две недели. Тие биле поделени на две групи на основа на тоа како мајките се грижеле за нивните мали, дали ги лижеле, ги носеле наоколу, ги негувале и слично. Анализирајќи ги клетките на хипокампусот кај малите глувчиња, тие нашле јасна врска меѓу видовите нега која ја добивале и бројот на копии од LINE1. Колку полоша нега, толку повеќе пати генот се копирал и дислоцирал.

Чудно, ова не се случува со другите типови транспозони кои биле анализирани од страна на истражувачите, што сугерира дека има нешто специфично кај овој дел. Кога подобро испитале, тие утврдиле дека за тоа примарно се одговорни епигенетските фактори. За разлика од другите транспозони, копиите од LINE1 биле помалку обележани со метил група, која е потпис на епигенетското уредување.

-Овој пронајдок е во согласност со студиите за запоставеност во детството кои исто така покажуваат променети шеми на ДНК метилација за други гени - вели Гејџ и додава дека тоа е надежно бидејќи штом еднаш ќе се разбере механизмот, може да се развиваат стратегии за интервенција.

Што точно ова значи за луѓето допрва треба да се истражи, но засега, ова е знак дека нашите искуства од детството можат да бидат доволно моќни да имаат ефект и на ниво на нашите гени.