Бела светлина, средба со некоја надреална сила, животот ви минува пред очи - сето тоа се излитени клишеа поврзани со умирањето, но истражувањата покажуваат дека овие феномени се всушност изненадувачки вообичаени за време на искуствата блиски со смртта.
Научниците со години се обидуваат да утврдат дали искуствата блиски со смртта може да се објаснат со мозочната активност.
Промена во активноста на мозокот за време на смртта
За почеток, студиите открија дека мозочните удари, нападите и повредите на мозокот може да доведат до абнормални функции на медијалната темпорална област и темпоропариеталниот спој, што резултира со психолошки искуства што личат на искуства блиски со смртта. Некои напади, исто така, може да предизвикаат изменета активност во рамките на изолираниот кортекс, што повремено создава интензивни чувства на екстаза и други феномени поврзани со умирање.
Понатаму, забележани се промени во осцилациите на мозочните бранови кај стаорци кои имале срцев удар, што имплицира дека мозочната активност може радикално да се промени кога ќе умреме. Сепак, иако сите овие наоди укажуваат на невролошко објаснување на искуствата блиски со смртта, мистеријата околу неа допрва треба да се реши.
Она што го знаеме е дека приближно еден од десет луѓе тврди дека имал некакво искуство блиско со смртта, било за време на срцев удар, породување или откако бил погоден од гром.
Ваквите искуства може да се идентификуваат со скалата на близината на Грејсон до смртта, која квантификува различни аспекти на овие искуства, вклучително и изменета перцепција на времето, зголемена чувствителност и чувство на одвоеност од физичкото тело.
Искуство слично на ефектот на психоактивни супстанции
Интересно е што многу од овие појави се поврзани со РЕМ-фазата на спиење, кога мозокот е многу активен и кога се појавуваат живи соништа. Во исто време, другите аспекти на искуствата блиски со смртта се многу слични на ефектите на одредени психоактивни дроги. По читањето на писмените извештаи за илјадници блиски искуства со смртта и искуства со дрога, научниците заклучиле дека кетаминот најконзистентно создава халуцинации слични на искуствата блиски со смртта и често предизвикува чувство на напуштеност.
Фото: Freepik
Интригантно е што способноста на кетаминот да ги блокира NMDA рецепторите во мозокот е поврзана со намалување на оштетувањето по мозочен удар. Ова ги натера научниците да шпекулираат дека мозокот ослободува слични хемикалии во моментот на смртта во обид да ги заштити и одржува невроните во живот додека нивото на кислород опаѓа.
Иако не е докажана, слична теорија вели дека диметилтриптаминот (ДМТ) може да ја врши истата функција, а некои научници шпекулираат дека мозокот ја лачи оваа молекула кога ќе умреме. Интересно, една неодамнешна студија покажа дека искуството во ДМТ е често неверојатно слично на искуството блиско со смртта.
Без разлика дали овие хипотези се вистинити или не, тие го зајакнуваат аргументот дека, исто како и искуствата со дрога, искуствата блиски со смртта веројатно се предизвикани од промени во активноста на мозокот, а не од контакт со натприродната димензија.
Објаснувања од експерти
Еден научник кој се обидел да го докаже тоа е д-р Стивен Лорис, невролог во Централната универзитетска болница во Лиеж, Белгија. Во документарец тој покажа како мозокот создава многу феномени поврзани со искуства блиски со смртта, давајќи убедливи објаснувања за овие бизарни искуства.
На пример, тој откри како намалениот проток на крв во мозокот предизвикува гаснење на периферниот вид, што резултира со вид тунелска визија што наликува на искуството на патување низ темен ходник до силна светлина.
Тој, исто така, покажа како мозокот ја бара сопствената ризница на спомени за да произведе познати звуци и визии кога ќе се соочи со недостиг на стимули, потенцијално објаснувајќи зошто луѓето гледаат како животот поминува пред нивните очи или слушаат гласови кога се блиску до смртта.
Фото: Freepik