Трката по лек за Алцхајмеровата болест станува сè поконкурентна во последните години кога сме сведоци на неколку важни контроверзии.

Во јули 2022 година списанието „Сајнс“ објави дека клучниот истражувачки труд од 2006 година, објавен во престижното списание „Нејчр“, кој идентификувал поттип на мозочен протеин наречен бета-амилоид како причина за Алцхајмерова болест, можеби е заснован на фабрикувани податоци. Една година претходно, во јуни 2021 година, Управата за храна и лекови на САД го одобри лекот „адуканумаб“, бета-амилоид кој таргетира антитела, како третман за Алцхајмерова болест, иако податоците за неговата употреба беа нецелосни и контрадикторни.

Некои лекари веруваат дека „адуканумаб“ никогаш не требало да биде одобрен, додека други тврдат дека треба да му се даде шанса. Со оглед на тоа што на милиони луѓе им е потребен ефикасен третман, зошто истражувачите сè уште не можат да најдат лек за една од најважните болести со кои се соочува човештвото?

Со години научниците се стремат да дојдат до нови третмани за Алцхајмерова болест преку спречување на формирањето грутки кои го оштетуваат мозокот од овој мистериозен протеин наречен бета-амилоид.

Сега, истражувач од Институтот за мозок „Крембил“, дел од Универзитетската здравствена мрежа во Торонто, смислува нова теорија за Алцхајмеровата болест. Врз основа на неговите 30-годишни истражувања, експертот Доналд Вивер, професор по хемија и директор на Институтот за истражување „Крембил“, не мисли дека Алцхајмеровата болест е болест на мозокот. Наместо тоа, тој верува дека Алцхајмеровата болест е нарушување на имунолошкиот систем во мозокот.

Имунолошкиот систем, кој се наоѓа во секој орган во телото, е збир на клетки и молекули кои работат во хармонија за да помогнат во „поправката“ на повредите и заштита од непознати напаѓачи. Кога некое лице се сопнува и паѓа, имунолошкиот систем помага да се поправат оштетените ткива. Кога некој ќе доживее вирусна или бактериска инфекција, имунолошкиот систем помага во борбата против овие микробиолошки напаѓачи.

Истите процеси се присутни во мозокот. Кога има траума на главата, имунолошкиот систем на мозокот се активира за да помогне во „поправката“. Кога бактерии се присутни во мозокот, имунолошкиот систем е таму за да возврати.

Алцхајмеровата болест како автоимуна болест

Д-р Вивер смета дека бета-амилоидот не е ненормално произведен протеин, туку е вообичаена молекула која е дел од имунолошкиот систем на мозокот. Се претпоставува дека е таму. Кога се случува некаква траума на мозокот или кога бактериите се присутни во мозокот, бета-амилоидот е клучен придонесувач за сеопфатниот имунолошки одговор на мозокот. И тука започнува проблемот.

Поради сличностите помеѓу молекулите на маснотиите кои ги сочинуваат и мембраните на бактериите и мембраните на мозочните клетки, бета-амилоидот не може да направи разлика меѓу инвазивните бактерии и мозочните клетки-домаќини и погрешно ги напаѓа мозочните клетки кои всушност треба да ги штити. Ова доведува до хронично, прогресивно губење на функцијата на мозочните клетки, што на крајот кулминира со деменција; сето тоа затоа што имунолошкиот систем на нашето тело не може да направи разлика помеѓу бактериите и мозочните клетки. На тој начин, Алцхајмеровата болест се јавува како автоимуна болест.

Постојат многу видови автоимуни болести, како што е ревматоидниот артритис, кај кои автоантителата играат клучна улога во развојот на болеста и за кои може да бидат ефективни терапии базирани на стероиди. Но, овие терапии нема да дејствуваат против Алцхајмеровата болест.

Други теории за болеста

Покрај оваа автоимуна теорија за Алцхајмеровата болест, почнуваат да се појавуваат и многу други теории. На пример, некои научници веруваат дека Алцхајмеровата болест е болест на ситни клеточни структури наречени митохондрии - енергетските фабрики во секоја мозочна клетка.

Митохондриите го претвораат кислородот од воздухот што го дишеме и гликозата од храната што ја јадеме во енергија потребна за паметење и размислување.

Некои тврдат дека тоа е крајниот резултат на одредена мозочна инфекција, а бактериите од устата често се предлагаат како виновници.

За благосостојбата на луѓето и семејствата што живеат со деменција и за социо-економското влијание врз системот на здравствена заштита кој се справува со растечките трошоци поврзани со деменцијата, на научниците и лекарите им е потребно подобро разбирање на Алцхајмеровата болест, нејзините причини, и што може да се направи за да се третира и да им се помогне на луѓето.

Извор: Science Alert
Фото: Freepik