Зеленилото квалитативно и квантитативно се намалува, а тенденциите покажуваат дека не постои никаква идеја или визија за значајна промена во спротивна насока. Ние сме веќе дојдени во состојба на драстично нарушена урбана животна средина и само радикални чекори, на пример, масовно и планско зазеленување и рефорестација со зрели дрвја, можат да имаат ефект, вели Ивана Драгшиќ

Деканот на Шумарскиот факултет од Скопје, професорот Кирил Сотировски, вели дека со чудење ја примил информацијата дека Скопје ќе се натпреварува за наградата „Европска зелена престолнина“.
- На моменти дури се сомневам дека кандидатурата е поднесена со некакви неразбирливи или затскриени мотиви - вели професорот.
- Кандидатурата не е од вчера, туку е од поодамна. Таа е прифатена и е во втора фаза - рече Шилегов и посочи дека Европската комисија направила скрининг во повеќе делови од градот и дека активностите што се преземени очигледно во ЕУ наидуваат на позитивно мислење.
- Зеленилото квалитативно и квантитативно се намалува, а тенденциите покажуваат дека не постои никаква идеја или визија за значајна промена во спротивна насока. Ние сме веќе дојдени во состојба на драстично нарушена урбана животна средина и само радикални чекори, на пример масовно и планско зазеленување и рефорестација со зрели дрвја, можат да имаат ефект - вели Драгшиќ.
Според неа, наводното одговорно однесување на локалните власти (политика на несечење или надоместување на исеченото) едноставно математички не ја задоволува потребата од зеленило која се наметна низ годините, особено во услови на константна урбанистичка експанзија.
Дека зеленилото во Скопје станува ретка глетка, потврдуваат и анализите на „Плоштад Слобода“, но и поради комплетната реализација на урбанистичките планови со кои најмногу се регулираше изградбата на „Скопје 2014“, во периодот од 2002 до 2017 година.
- Количината на зелени површини во Мал ринг (ниско зеленило и површина на крошни) е намалена за 75%. Минатата година само 3,4% од површината на најцентралното градско подрачје отпаѓала на зеленило, додека во 2002 тоа биле 13,9%. Состојбата со површина на крошни исто не е сјајна, во споменатиот период од 15 години таа се намалила за 25%, што претставува големо намалување во волуменот на крошните. За жал, тоа е параметар кој може да се измери само со понапреден попис на зеленило, но кажува многу за можностите за ублажување на ефектите на загадувањето на воздухот, зголемувањето на температурата и бучавата во градот. Таков попис Градот Скопје веќе одамна најави дека спроведува, досега требаше да биде и завршен, но немаме информации дека е - објаснува Драгшиќ.
Секој новоподигнат градежен објект е на зелена површина
Сите се согласни дека штетите што му се нанесени на главниот град со неконтролираното сечење на дрвјата и уништувањето на зелените површини се неповратни.
- Зеленилото уништено само со изградбата на „Скопје 2014“ во подрачјето Мал ринг и околу МОБ и Универзитетска библиотека е неповратно уништено. Нема таква мерка со која некоја локална или централна власт може да го надомести зеленилото што сме го имале само во 2002 година, а да не споменувам во 1997 година. И тогаш состојбата не била сјајна, но била многу подобра отколку сега - вели Драгшиќ.
Но штетите се многу пошироки и долгорочни.
- Највисоката просечна температура што можеме да ја постигнеме сега веројатно е на максимумот, иако можело да се влијае врз неа со обезбедување големи и здрави лисни површини, односно крошни на дрвја. Дрвјата, освен што влијаат врз квалитетот на воздухот, нѐ штитат и од звучно загадување. Само пред две години бевме сведоци на огромни, фатални штети како последица на поројни дождови во Скопскиот Регион (Стајковци, Ченто и останатите), за кои, освен очигледно криминалната изградба на обиколницата и неодржувањето на постојната инфраструктура, причина била и дивата сеча на дрвја, кои инаку служат како дренажен систем токму во такви абнормални природни непогоди.
- Колку млади новозасадени дрвја (дури и од најголемите засадени) може да заменат едно возрасно големо дрво, високо над 10-ина метри, со широка разгранета крошна и површина на лисната маса стократно поголема? Одговорот е сосема јасен. Новозасадените стебла ќе имаат вредност колку возрасните во оној момент кога ќе бидат барем исто толку големи, доколку воопшто преживеат толкав временски период (најчесто неколку десетици години). Едноставно, постои огромен диспаритет меѓу веќе етаблирана урбана вегетација во однос на вегетација која се засадува од ново - вели Сотировски.
Бидејќи пасијата кон дрвјата му станала манија, вели дека само во централното градско подрачје лоцирал огромен број новозасадени дрвја кои се исушиле по само 1-5 години. Причини има многу, лош избор на садниот материјал, лошо засадување во несоодветни услови, негрижа и слабо одржување или вандализам.

Дали има надеж за Скопје? Што треба најитно да преземат институциите? Драгшиќ вели дека има многу светски примери кои тргнале со радикални чекори и значително ја подобриле состојбата.
- На луѓето ќе им звучи нереално кога ќе прочитаат дека за пример ги давам државата Кина и градот Њујорк. Токму ваквите примери треба да ги следиме поради амбициозноста и радикалноста во пристапот. На пример, во 2007 година во Њујорк на градско ниво се донесе одлука за засадување на 1 милион дрвја на урбаната и јавна површина на градот до 2017 година. Целта беше постигната уште во 2015 г. Иницијативата „милион дрвја“ ја има започнато Лос Анџелес, на кој подоцна му се придружуваат и градови како Шангај, Лондон, Онтарио. Во случајот на Кина, пак, се работи за распоредување на 60.000 војници да садат дрвја на 6,66 милиони хектари површина за заедно со претходно создадените 33,8 хектари шума во изминатите 5 години да постигнат 21,7% од површината на земјата да им биде шума до 2020 година. И сето тоа само заради борба со загадениот воздух - вели Драгшиќ.