На пешачење во националниот парк Бвинди, песните што припадниците на племето Батва ги пеат би требало да бидат славенички, но звучат жално.

Тие ја фалат добрата жетва на мед, но нема жетва бидејќи на овие луѓе веќе не им е дозволено да собираат мед или било што друго од шумата. Наместо тоа, овие домородни луѓе водат туристи и им изведуваат кореографски перформанс во кој глумат како некогаш живееле во овие области.

- Ова ќе беше светилиште, каде што ќе комунициравме со нашите прадедовци. Кога мажите сакаа да одат на лов, земаа месо или мед како дар. Тие ловеа свињи и неколку видови антилопи. Сопругите го славеа обилниот лов, готвеа и танцуваа. Но, ние не добиваме таква храна повеќе - објаснува водачот на групата, Ерик Тумухаирве, покажувајќи на место зад колибите.

Тумухаирве, кој има околу 50 години, е доволно стар за да се сети на животот пред неговиот народ да биде протеран. Со векови тие живееле од шумите на планинските региони на границите на Уганда, Руанда и Демократска Република Конго како ловци-собирачи.

Но, во 90-тите години припадниците на племето Батва биле иселени од шумите Бвинди, Мгахинга и Ечуја во југозападниот дел на земјата бидејќи областите станаа паркови за диви животни, првенствено за заштита на ретките планински горили.
Тумухаирве се потсетува на племенските традиции, вклучително и додворувањето на плоштадот каде што се дружеле младите мажи и жени.

- Младите луѓе кои сакаа да се оженат мораа да заробат летечка верверица. Таа е брза, па младите мораа да темпираат кога верверицата заспиваше во дупката од дрвото. Ги фаќаа додека се будеа и се обидуваа да побегнат. Но, вервериците мораа да бидат донесени живи, инаку немаше жена за младите - се потсетува низ смеа.

- Би сакал да се вратам на начинот на кој живеевме. Сè што ни требаше, шумата ни имаше обезбедено: месо, овошје и лекови - вели тој.

По нивното иселување, на некои семејства владата им доделила обработливо земјиште. Но, бидејќи тие не знаеле како да се занимаваат со земјоделство, земјата била продадена и многумина се населиле низ регионот, преживувајќи од добротворни цели од соседите и непрофитните организации.

- Некои соседи нè презираат - вели Аида Кехуузо, која има околу 80 години.

Победа на суд

Има околу 7.000 припадници на племето Батва во Уганда, а голем дел од нив се преселиле во урбаните области како Кисоро, кој е во близина на шумите. Голем дел од нив живеат во домови изградени од картон и церада. Многумина се чувствуваат експлоатирани од политичарите и организациите и се непријателски настроени кон други лица.


Се вели дека заедницата била третирана нехумано и беше наложено да им се плати „праведна и правична компензација“ во рок од 12 месеци, но Владата има намера да поднесе жалба.

Некои припадници на Батва, како Ален Мусаби, се адаптирале и почнале да се занимаваат со земјоделство. Но, земјата што таа и неколку други ја подготвуваат за одгледување компир е изнајмена, а плаќа добротворната Обединета организација за развој на Батва во Уганда (UOBDU).

- Ако немате земја, не можете да напредувате, не можете да ги праќате децата на училиште и не можете да јадете. Но, ако ми се даде можност да се вратам во шумата, со трчање би заминала - вели Ален.

Подобро ги третираат животните

Алис Нјамиханда, која работи во организацијата и е една од ретките дипломирани припадници на Батва, вели дека заедницата треба да се бори за еднаквост.

- Животните се третираат подобро од припадниците на племето Батва, бидејќи кога доаѓаат туристи, плаќаат пари, а Владата ги користи тие пари и народот страда - вели таа.

Животните за кои таа зборува се планинските горили. Владата наплаќа до 700 долари за следење на горилите. Напорите за зачувување покажаа дека популацијата на планинските горили во Уганда се зголеми на 459 и повеќе од 1.000 на глобално ниво, што значи дека тие повеќе немаат статус на загрозени.

Но, г-ѓа Нјамиханда се прашува дали може да има поодржлив начин за заштита на дивиот свет, а и на правата на Батва.


Според извршниот директор на Управата за дивиот свет на Уганда, Сем Мванда, луѓето - вклучително и Батва - можат да дадат предлози за финансирање користејќи ги овие пари.

- За време на движењето на Батва надвор од шумата беа направени неколку грешки. Но, тврдењето дека не добиле земја, дека не им дозволуваме да ја имаат својата култура е навистина погрешно и не е точно. Ние им велиме: „Одете на училиште и учете“, но исто така им велиме: „Не заборавајте ја вашата култура, можете да ја искористите за да заработите пари“ - вели Сем.

Сепак, Батва сакаат место што ќе го нарекуваат дом и признавање како загрозен домороден народ за да имаат подобра заштита според меѓународното право.

Назад во шумата, Тумухаирве признава дека образованието и земјоделството биле корисни за некои луѓе - иако тој го додава предупредувањето:

- Но, кога ќе помислите на тоа, тоа исто така го брише сето она што сме ние и од каде дојдовме.

Извор: ВВС
Фото: BBC