На писателите им треба тишина и изолација за да творат. Се чини дека периодов тие се едни од ретките на кои осамувањето не им пречи. Прашавме неколку наши писатели и поети што пишуваат периодов, дали имаат инспирација и дали самоизолацијата на некој начин им влијае врз делата што веќе почнале да ги пишуваат.

Венко Андоновски

- Откако почна изолацијата, одеднаш станавме свесни што значи времето и колку е релативно: за оној што нема работа и обврски, па се досадува, една минута е цела вечност, за оние што работат и имаат обврски, еден ден трае една минута. Мене деновите ми се минути. Решив конечно да му се посветам на мојот започнат (а неколкупати прекинуван) роман „Папокот на светлината“. Сите што го читале мојот роман „Папокот на светот“ (напишан пред 20 години), сигурно потскокнаа. Да, не е печатна грешка: сега работам на „Папокот на светлината“. Ме интересира каде се раѓа онаа Светлина што ја просветлува (а не само ја просветува) душата, кој го сече Нејзиниот папок, како се случува некој цел живот да го бара папокот на Светлината (Бога), а некој да се задоволи да му биде облека на ѓаволот (ѓаволот сака да се облекува во човековото тело; тоа грешно тело е омилената облека на нечестивиот!) 

Овој роман е во знакот на Светото тројство: тројца навидум различни раскажувачи раскажуваат три навидум неповрзани приказни, сите љубовни на свој начин, три наративи кои на крајот се сврзуваат во еден, можен роман. Нема да се погреши и ако се каже дека во овој роман три куси романи сраснуваат еден во друг и сите заедно прераснуваат во една архицелина. Трите дела се насловени: Облеката на ѓаволот; Графитниот љубовник и Папокот на светлината.

Досега двојството беше одлика на моите романи: секогаш имаше една приказна во минатото и една во сегашноста; сега тоа е тројството. Сакам овој роман да биде и нов клуч за читање на „Папокот на светот“. Сакам Тројството на Светлината да го надмине дуализмот на светот. Дуализам кој и го уништи стариот свет, со сите негови морални вредности и го претвори во опожарена цивилизација врз чии јагленосани остатоци треба да се крене Новиот Продуховен Свет. Се надевам, брзо по исчезнувањето на вирусот... А мојот роман нека биде прилог кон тој нов свет...

Лидија Димковска

Лидија Димковска: Што ако го опсипеме коронавирусот со поезија и љубов

- Овој период напишав многу стихови, повеќето сѐ уште необликувани во завршени песни. Инспирацијата е миговна, миговите се недоброј, времето се чини дека е на претек, а емотивната слика е црно-бела, па и стиховите се прилично мрачни или носталгични. Ми навираат многу сеќавања од минатото кои бараат поетски филтер, но напати ме зафаќа и антикоронски хумор, како пред некој ден кога еден пријател, поет, ме праша дали имам некоја песна за епидемијата. Ама те молам, му реков, зарем сега и песни да му пишувам на коронавирусот? А потоа ме фати црнохуморна смеа: што ако го опсипеме коронавирусот со поезија и љубов, ако почнеме од него да правиме идол, ако го љубиме заслепено, патетично и најсилно на светот – можеби тогаш ќе му се смачи од нас и ќе си замине? Како во љубовните приказни кога достижната љубов не е предизвик за оној што е претерано сакан? Можеби треба и на таков начин да се пишува овој период, со цел да се избрка од нашиот живот? 

Во секој случај, не верувам дека ќе се напише којзнае колку квалитетна литература за епидемијата додека таа трае: на добрите приказни им е потребна временска дистанца. Сепак, деновиве се мислам, односно собирам сили да се фатам во костец со романот што го започнав уште пред извесно време – тогаш идејата ми се чинеше дистопична, а сега реалистичка: отуѓувањето како експеримент. Денес, иако пред сѐ физички, го живееме како реалност која би требало да нѐ заштити и спаси. Во меѓувреме преведов една прекрасна книга за деца – „Грозовилата и Дивата зима“ од словенечката авторка Јана Бауер, се изначитав убави книги и се изнаодговарав на прашања за интервјуа или на предлози за текстови за тоа како го доживувам периодот на епидемијата, што правам, за што размислувам и што пишувам.

Билјана Црвенковска

Билјана Црвенковска: Пишувам поголема книга за „Светот на Биби“, а и роман за возрасни

- Моменталната ситуација ме погодува, верувам како и сите други, особено намаленото движење и одењето во природа. Но, и покрај тоа, периодов пишувам многу, дури повеќе пишувам одошто успевам да прочитам нешто. Дел од работите што ги пишувам ми се „работа“: цртани филмови, сказни, текстови и една поголема книга за „Светот на Биби“, сценарија за ТВ-серии за неколку продукции, задачи за децата од работилниците по креативно пишување во Детскиот креативен центар во МКЦ... Но, чудното, да речам дури и предапокалиптично расположение што ме обзеде ме инспирира да почнам нов роман „за возрасни“ – еден епистоларен футуристички експеримент кој се надевам дека ќе успее... А бидејќи пишувам како што читам (повеќе книги истовремено, па ја „фаќам“ онаа што ми одговара на расположението), работам и на уште две книги: збирка раскази за деца (а и за возрасни) со наслов „Приказни од Sунливото Море“, од кои дел може да се прочитаат и на страницата на е-списанието за деца „Чудна шума“, која ја креирав и ја уредувам, а каде што може да се најдат прекрасни песни и приказни за деца од наши реномирани автори и, конечно (но мошне бавно) – на продолжението на романот „Супервештерката, мачката и шесте волшебни колачиња“ – „Мистеријата на стариот часовник“.

Оливера Ќорвезироска

- Можеби читам малку повеќе од вообичаениот личен читателски ритам, но тоа не го сметам за најбитно во овој домаседечки период. Она што ми нуди вистинска различност од секојдневието какво што ми беше порано, а сега е далеку зад мене, е фактот што читам регионална книжевност, актуелна и постара која, ете, сум ја пропуштила поради којзнае кои причини. Откривам нови автори за кои само имав чуено (дури ни тоа понекогаш!), кои целосно ме обземаат со своите писма. Романите на Дарко Цвијетиќ („Шиндлеровиот лифт“), на Лана Басташиќ („Фати го зајакот“), на Дамир Каракаш („Сеќавањето на шумата“), но и романот „Остров“ на Меша Селимовиќ се последните што ги прочитав и од кои и буквално и метафорично не можам да се ослободам. Читам и поезија за деца, особено на „Чудна шума“ и тоа, освен што ме расположува, ме полни и со надеж дека се појавуваат нови, прекрасни автори и во овој деликатен и тежок жанр.

 Пишувам помалку од вообичаено, понекоја куса проза, но педантно ги бележам впечатоците од книгите што ги читам (и од песните за деца, секако!), така што веројатно критиката што допрва ќе ја пишувам ќе ми остане како некакво творечко наследство од домаседењево.

Владимир Мартиновски

Владимир Мартиновски: Многу повеќе читам

Зa време на домашната изолација многу повеќе читам - се обидувам да ги прочитам книгите што долго чекале на ред, а препрочитувам и книги што ми се многу значајни. Паралелно работам на два нови ракописи: стихозбирка со песни за деца и нова книга компаративни есеи. Првата има работен наслов „Шах со Бах“, а втората - „Далеку а блиску“. Паралелно работам на редактирање на две книги (од Силвен Тесон и Никола Боало), кои ги преведувам од француски, а би требало да излезат од печат во текот на годинава. Oд ракописот „Шах со Бах“ веќе две песни беа неодамна објавени на електронското списание за деца „Чудна шума“: песните „Хористи“ и „Пролет, лето, есен, зима“.

Петар Андоновски (фото: Наташа Атанасова)

Петар Андоновски: Ова е вистинско време за писателите

- Најголем дел од времето го поминувам во пишување на мојот четврти роман ,,Неверство“, кој треба да излезе во септември во издание на „Или-Или“. Колку и да звучи бизарно, ова е вистинско време за писателите. Изолацијата ми дојде супер. Од една страна, среќен сум што најпосле имам време да го правам тоа што најмногу го сакам и за кое мислам дека најмногу ме бидува, а од друга страна, пишувањето ми дојде како терапија. Додека пишувам, пред мене се отвoра еден нов свет и тоа ми го олеснува седењето дома.

Раскажан во прво лице, романот нѐ воведува во љубовниот триаголник меѓу тројца поранешни пријатели. Протагонистите, обидувајќи се да се ослободат од товарот на минатото, сфаќаат дека тоа е возможно само доколку се соочат со него.

„Неверство“ е роман за внатрешните борби, за отуѓеноста меѓу партнерите, за истрајноста во барањето на вистината. Романот е отпор насочен кон лажниот морал и лагите што секојдневно се сервираат како неприкосновени вистини.