Независниот академски синдикат (НАкС) денеска ги презентира извештаите од анализите за исплатливоста од стипендирањето студенти на прв, втор и трет циклус студии на еден од првите 100 универзитети од Шангајската листа. Анализите ги направија проф. д-р Мимоза Ристова, проф. д-р Виктор Стефов и проф. д-р Мирјана Најчевска од УКИМ.
- Со оглед на тоа дека станува збор за доделување неповратни средства од Буџетот на државата наменет за развој на високото образование на физички лица, од исклучителна важност е да се утврди како се доделуваат овие средства и кои се резултатите од остварениот студиски престој во странство за пошироката заедница, академската заедница во државата и бизнис-секторот. Во анализата се користени податоци добиени од страна на Министерството за образование и наука, законски и подзаконски акти со кои се регулира релевантната материја и податоци достапни на интернет - наведуваат од НАкС.
Оттаму издвоија дел од заклучоците на кои упатуваат анализираните материјали.
-Материјата за добивање стипендии за студирање во странство не е докрај и соодветно регулирана со Законот за студентски стандард и воопшто не е предмет на регулирање во Законот за високо образование;
-Во ниту еден закон или подзаконски акт не е определен посебниот интерес на Македонија за конкретни студии или градење конкретен кадар како основа за доделување на стипендиите за студирање во странство;
-Во Правилникот за видот на студентските стипендии и начинот на доделување на студентските стипендии на студенти кои студираат во странство не е направено раздвојување на генералните и посебните критериуми за добивање стипендија;
-Во Правилникот не се прецизирани (конкретизирани) посебните критериуми за добивање стипендија за студирање во странство што би овозможило недвосмислено рангирање на кандидатите;
-Постоењето на можноста за добивање дополнителни усни информации во МОН отвора простор за различен третман на кандидатите.
Во ниту еден од законските и подзаконските акти не се дадени процедури кои би овозможиле поврат на средствата дадени на име стипендија во случај кога кандидатот нема да ја изврши обврската за враќање и работа во државата;
- Сите овие елементи заедно ја оневозможуваат или во најмала рака ја отежнуваат постапката за жалба на кандидатите во случаите кога не се задоволни од одлуката на МОН, односно одбиено е нивното барање за добивање стипендија.
-Голем дел од корисниците на стипендии за студирање во странство остануваат да работат надвор од Македонија;
-Ниту еден од корисниците на стипендии кој не се вратил во државата согласно договорот склучен за доделување на стипендијата не ја вратил сумата предвидена во договорот и за ниту еден студент не била активирана меницата која ја потпишал при склучување на договорот како гаранција за преземената обврска.
Фото: Принтскрин од извештајот