X
 10.08.2023 Живот

Во кои европски држави се живее најдолго, во кои најкратко и колкав е животниот век во Македонија?

Очекуваниот животен век на Европејците, иако не е еднаков во сите земји, е на нагорна траекторија веќе неколку децении. Земја со најдолг животен век е Шпанија, со просек од 83,3 години, потоа Шведска (83,1 година), Луксембург, Италија (82,7 години), Франција (82,3 години). Најкраток животен век е забележан во Бугарија (71,4 години), Романија (72,8 години) и Латвија (73,1 година).

Во Македонија, просечниот животен век е 73,2 години.

Просечниот животен век на жителите на една земја може да открие многу за благосостојбата на целото општество, а исто така е клучна алатка за креаторите на владините политики.

Така на пример, Франција се соочува со предизвиците на долговечното население, што врши притисок врз системот за социјално осигурување. За да одговори на овој предизвик, француската влада, со голем отпор, усвои низа реформи насочени кон зголемување на старосната граница за пензионирање и охрабрување на поединците да работат подолго. Ова предизвика протести низ целата земја, но владата не попушти.

Сепак, Франција не е единствената земја чии жители имаат долг животен век. Вистина е дека има мало назадување поради ковид-пандемијата, но линијата на долговечноста има тенденција да расте откако ЕУ почна да забележува податоци во раните 2000-ти. Така, официјалната статистика открива дека очекуваниот животен век во просек се зголемил за повеќе од две години по деценија, од 60-тите.

Во која европска земја жителите живеат најдолго?


Во 2021 година, просечниот животен век во Европската Унија беше 80,1 година, но најновите податоци покажуваат помала бројка во споредба со 2020 и 2019 година, што веројатно е резултат на наглото зголемување на смртноста поради ковид-пандемијата, според Евростат.

Исто така, не сите нации забележаа ист напредок во текот на годините во нивните проценки за очекуван животен век.

Шпанците имаат најдолг животен век


Разликите од земја до земја се интересни, но можеби уште пофасцинантни се споредбите на регионите во земјите кои постигнале повисоки резултати од просекот на скалата за долговечност.

Во Шпанија, на пример, очекуваниот животен век на луѓето родени во регионот на Андалузија е околу 81,7 години, но очекуваниот животен век на оние што живеат во главниот регион, Мадрид, е 85,4 години, што е разлика од речиси четири години.

Слични трендови се забележани и во Италија. Италијанците кои живеат на јужниот остров Сицилија може да очекуваат да живеат околу 81,3 години, но оние што живеат на север во Трентино, во близина на границата со Австрија, имаат животен век од 84,2 години, што е разлика од речиси три години.

1
Фото: Freepik

Кои земји бележат напредок во животниот век на нивните жители?

Статистиката вели дека Естонците најмногу го зголемиле својот животен век, бидејќи меѓу 2000 и 2021 година нивниот животен век се зголемил за 6,1 година.

Потоа следуваат Ирска (очекуваниот животен век се зголеми за 5,8 години), Луксембург (очекуваниот животен век се зголеми за 4,7 години), Данска (очекуваниот животен век се зголеми за 4,6 години) и Словенија (очекуваниот животен век се зголеми за 4,5 години).

Зголемениот животен век на овие пет земји е извонреден, особено ако се спореди со другите земји кои не поминале толку добро во унапредувањето на животниот век или едноставно во споредба со просекот на ЕУ, кој бележи пораст од 2,5 години.

Во Бугарија, на пример, луѓето умираат помлади од порано - очекуваниот животен век при раѓањето бил 0,2 години пократок во 2021 година отколку во 2000 година.

Се смета дека ова е резултат на голем број фактори, вклучително и проблематичниот здравствен систем и повисоката стапката на смртност од мозочен удар отколку во повеќето земји на ЕУ, според здравствениот извештај објавен од Европската комисија.

Колку долго живеат Европејците по 65-та година?


Очекуваниот животен век на луѓето кои имаат 65 години се однесува на просечниот број на години што им се останати на луѓето на оваа возраст.

Тоа е интересна метрика за набљудување бидејќи, на пример, очекуваниот животен век на некој роден во 1958 година, кој денес има 65 години, не ги зема предвид современите променливи, како што се подобриот начин на живот, напредокот во здравствената заштита итн.

Во 2021 година очекуваниот животен век на луѓето кои имаат 65 години беше проценет на 19,2 години, 20,9 години за жените и 17,3 години за мажите.

Франција и Шпанија имаа најдолг животен век за луѓето кои имале 65 години во 2021 година (21,4 години), а Бугарија најкраток (13,6 години).

Кај жените, најдолг животен век по 65 години е забележан во Шпанија (23,5 години), а најкраток во Бугарија (15,5 години), додека кај мажите најдолг е во Шведска (19,6 години), а најкраток е и во Бугарија (11,6 години).

Очекуваниот здрав животен век - најважниот показател?

Здравиот животен век е исто така важен показател за здравјето на општата популација. Тоа го сигнализира, можеби, најважната мерка - дали нашите последни години ги живеевме здраво.

Во 2020 година, просечниот број на години здрав живот во ЕУ беше 64,5 години за жените и 63,5 години за мажите. Овој број, исто така, забележа еволуција - продолжување за 2,6 години помеѓу 2011 и 2020 година, зголемувајќи се од 61,4 на 64 години.

Шведска е земјата чии жители живеат најздрави години во целата ЕУ - (жените живеат во просек 72,7 години во здравје, а мажите 72,8 години). Потоа следуваат Швеѓаните, Италијанците и Малтежаните, 68,7 наспроти 67,2 и 70,7 според 70,2 здрави живееле години без инвалидитет.

Интересно е што Данска и покрај високото рангирање на скалата на долговечноста, заостанува далеку во здравите години на живеење, заземајќи го четвртото последно место, при што жените живеат 57,7 години здравје, а мажите 58,1 година.

Зошто се зголемува животниот век на Европејците?

Живееме подолго и поздраво поради многу фактори. Иако, се чини дека најважен фактор е намалувањето на смртноста на доенчињата, што Евростат го дефинира како смрт што се јавува пред првиот роденден на детето.

Шансите новороденче да го преживее детството се зголемени од 50 на 96 отсто на глобално ниво. Помеѓу 2011 и 2021 година, стапката на смртност на доенчиња во ЕУ падна од 3,8 отсто од смртните случаи на 1.000 раѓања на 3,2 отсто.

Кога анализата ќе се прошири на последните 20 години, стапката на доенечка смртност е речиси преполовена (6,2 смртни случаи на 1000 раѓања во 1999 година).

Во 2021 година, највисоки стапки на смртност на доенчиња во ЕУ се регистрирани во Бугарија (5,6 смртни случаи на 1.000 раѓања) и Романија (5,2 смртни случаи на 1.000 раѓања), а најниска во Финска, Словенија и Шведска (1,8 смртни случаи на 1.000 раѓања).

Извор: Euronews.com
Фото: Freepik
Подготвил: Тамара Гроздановски

Издвојуваме

Слични вести од Fakulteti.mk

Живот