Поставувањето граници е од клучна важност за менталниот мир и емоционалната стабилност. Кога некому ќе му кажете „не“, нема потреба понатаму да објаснувате.

Живееме во свет кој постојано бара некое објаснување, оправдување, извинување... Секоја одлука, секоја транзиција, секој неконвенционален избор како да бара оправдување или образложение што ја задоволува невидливата порота на општествените очекувања. Но, психолозите велат дека најдлабоката слобода доаѓа од препознавањето на она што не морате никому да го објаснувате.

Психологијата која стои зад нашата присила да се објаснуваме е подлабока отколку што повеќето од нас сфаќаат. Од детството сме условени да бараме потврда преку објаснување. Ги објаснуваме своите оценки на родителите, своите кариерни избори на професорите, своите животни одлуки на секој кој слуша. Ова не е само општествена учтивост, тоа е длабоко вкоренет механизам за преживување кој некогаш добро ни служел, но сега нè спречува да живееме автентично.

Излегува дека што повеќе некому објаснуваме нешто, толку помалку сме сигурни во своите избори или одлуки. Нашиот автентичен пат можеби им нема смисла на другите и тоа е сосема во ред. Кога ќе престанеме да ги објаснуваме своите избори, престануваме да ги разводнуваме, да ја преобликуваме својата вистина за да се вклопи во туѓото разбирање.

Психолозите порачуваат дека никому не му должите објаснување затоа што го живеете својот живот онака како што сакате. Таквото поставување на границите е од клучна важност за менталниот мир и емоционалната независност. Во врска со тоа психолозите издвојуваат 10 нешта што имаме целосно право да ги правиме без никакво оправдување и извинување.

1. Животни приоритети

Без раслика дали сакате да се сконцентрирате на кариерата, патувањето, одгледувањето деца или сте се одлучиле да немате деца, вашите приоритети се само ваши. Сузан Дејвид, психолог од Универзитетот „Харвард“, ја нагласува важноста на емоционалната умешност или умешноста да живеете во склад со сопствените вредности, а не туѓите очекувања. Не морате никому да објаснувате зошто сте ја избрале вашата работа, партерот или својот духовен пат. Ако тоа за вас има значење, тоа е сосема доволно.

Колку посамостојно ги носите изборите и одлуките, толку подобро ќе се чувствувате сами со себе, порачуваат психолозите.

2. Да се каже „не“ без објаснување

Не треба детално да се објаснувате зошто сте кажале „не“ бидејќи „не“ е целосна реченица. И точка. Луѓето кои велат „не сакам“ наместо „не можам“ се поефикасни во поставувањето граници и чувствувањето помалку грижа на совест поради своето „не“. Значи, следниот пат кога некој ќе ве замоли да направите нешто што не сакате, прескокнете ги долгите извинувања и објаснувања. Едноставно и пристојно „не, благодарам“ или „не, не сакам“ е доволно.

3. Вашиот изглед

Како изгледате, од вашата тежина, фризура и тетоважи до вашата облека и обувки, не бара објаснување. Социјалниот психолог Ејми Кади истакнува дека автентичноста и присуството значат повеќе од само прилагодување на површните очекувања. Она што го носите и како се однесувате треба да одразува кои сте, а не какви другите сакаат да бидете. Поуката е: никому не му должите објаснување за тоа што ви е удобно во сопствената кожа.

4. Вашето слободно време

Интроверти, екстроверти, амбиверти… на сите ни треба малку време за себе. Ако ви треба викенд без дружење или не сте расположени за разговор, нема потреба да се правдате. Всушност, психолозите откриле дека осаменоста може да ја зголеми креативноста, емоционалната регулација и саморефлексијата. Не е непристојно, туку е освежувачко, велат терапевтите. Да се каже „ми треба малку време за себе“ не е себично, туку едноставно е грижа за себе.

5. Прескокнување на некои настани

Нашите животи се прилично хаотични, па затоа не е ни чудо што често сме уморни. Понекогаш едноставно не ни се излегува. Никому не му должите објаснување зошто нема да присуствувате на вечера, роденденска забава, свадба или викенд одмор. Психологот Гај Винч објаснува дека емоционалната енергија е ограничена и дека претерувањето со ваквите ангажмани може да доведе до прегорување. Грижата за сопственото време и мир не е невнимателност, туку е прашање на емоционална хигиена.

6. Вашите љубовни избори

Без разлика дали сте слободни по сопствен избор, во истополова врска, во врска со некој постар или помлад од вас или поминувате низ развод, никому не му должите објаснување за вашиот љубовен живот. Од Американската психолошка асоцијација наведуваат дека интимните врски се длабоко лични и обликувани од вашата лична историја, вредности и потреби. Она што функционира за вас можеби нема никаква смисла за некој друг и тоа е во ред. Луѓето нека си коментираат ако не можат да си помогнат, но вие не морате да го браните вашето срце пред другите.

7. Како ги трошите парите

Сакате да купите луксузна чанта или чевли? Го штедите секој денар? Да патувате наместо да купувате стан? Ваши пари, ваши правила. Студиите за економското поведение покажуваат дека луѓето имаат тенденција да преценуваат, честопати мислејќи дека другите луѓе се многу повеќе заинтересирани за нивните финансиски одлуки отколку што всушност се. Луѓето претежно се премногу зафатени со грижата за себе за да се грижат како вие ги трошите парите. Не мора да ги оправдувате вашите купувања, вашите планови за штедење или вашите финансиски цели, особено не на оние кои не придонесуваат финансиски за нивното достигнување.

8. Вашите грешки од минатото

Сите имаме минато. Никому не му должите објаснување за одлуките што сте ги донеле кога сè уште сте учеле, особено ако оттогаш сте созреале. Брене Браун, позната американска истражувачка позната по своите трудови за ранливост, срам, емпатија и храброст, и професорка на Универзитетот во Тексас, вели дека најхраброто нешто што можете да го направите е да бидете горди на вашето минато. И тоа не значи дека поради вашето минато морате да се оправдувате или објаснувате пред некого. Вашето минато е ваш учител, а не ваш судија, вели професорката Браун.

9. Одлука да се биде среќен (дури и кога другите не се)

Понекогаш луѓето очекуваат да ја исклучите или одложите вашата среќа само затоа што им е тешко. Но, вие не сте должни да го исклучите своето светло за никого. Според истражувањата, расположенијата се заразни, но тоа не значи дека треба да ја намалите вашата среќа само за да направите некој друг да се чувствува непријатно. Прославете ги вашите успеси. Споделете ги вашите добри вести. Имате право да бидете среќни, дури и ако никој друг не ја дели вашата среќа.

10. Вашето ментално здравје

Без разлика дали сте на терапија, земате лекови или само се справувате со некој психолошки проблем, вашето ментално здравје е ваша приватна работа. Никому не му должите објаснување зошто ви е потребна помош или како сте избрале да се справите со проблемот и да ги излекувате вашите рани. Стигмата околу менталното здравје полека се намалува, но многу луѓе сè уште чувствуваат притисок да ги сокријат своите психолошки борби. Не правете го тоа. Како што истакнува психологот Кристин Неф, сочувството со себеси е клучот за закрепнување.

Автор: Ивана Вусковиќ
Извор: E-klinika
Фото: Freepik