Астеците го зборувале јазикот наватл (астечки јазик) и доминирале на просторите на современо Мексико од 14 до 16 век. Нивните потомци и денес живеат на овие територии, со тоа што сега се католици и веруваат во култот на нивните предци.

Главен град бил Теночтитлан, модерен Мексико Сити - и тие биле познати по тоа што имале напредна култура и општество, кое ги жртвувало своите поданици на боговите. Еве неколку други интересни факти за нив.

1. Верувале дека начинот на смрт го одредува задгробниот живот

Во астечката митологија се верува дека постои Миктлан или 13 нивоа на рајот каде што живеат боговите заедно со душите на починатите. Исто така, има 9 подземни нивоа. Во секое од нив и во зависност од начинот на смртта, биле сместувани душите на покојникот, кои потоа поминувале 4 години на истото место пред да се реинкарнираат.

Оние што умреле со нормална смрт ќе добиле билет за рајот на север - по што требало да поминат низ деветте искушенија на подземниот свет. Тоа значело дека 4 години покојникот морал да помине низ задачи кои вклучувале обезглавување, соочување со мраз, ѕверови и преминување планини. Затоа, нивното семејство ги погребувало со сите потребни работи за тој подвиг.

Рајот на исток бил наменет за оние што загинале во битка или како жртви. Рајот на запад било место каде што оделе жените кои умирале при породување, додека јужните делови на рајот биле само за оние што умирале на некој начин поврзан со вода или гром.

2. Имале познати спортисти

Играта со топка била многу популарна меѓу народите во Латинска Америка и се играла на тесен терен со коси страни и обрачи над земјата. Низ нив требало да поминат гумени топчиња кои не смееле да се допрат со ниту еден друг дел од телото освен со колковите, лактите или колената.

Играта имала ритуален, но и забавен карактер за Астеците, а најголемото поле за играње со топка досега археолозите го откриле во нивниот главен град Теночтитлан. Сепак, децата се охрабрувале да се занимаваат со овој спорт, а доколку покажеле интерес, можеле и професионално да спортуваат и да патуваат во други градови. За време на овие настани имало и обложување, па играчите заработувале пари и биле популарни.

Шпанскиот хроничар Диего Дуран, за време на неговата посета на градовите на Астеците, забележал дека луѓето биле во состојба да ги продадат и своите деца за да имаат пари за обложување. Но, откако Кортес испратил тим играчи во Шпанија за да настапат за Чарлс V во 1528 година, играта со топка станала еден од омилените спортови во светот.

3. Ако мислите дека обожавате чоколадо - почекајте да слушнете како го доживувале Астеците

Зрната какао имале посебна вредност за Астеците, во религиозна, социјална и економска смисла. Тие биле користени како пари, а според некои извори, со три зрна можело да се купи авокадо, со 200 зрна грав, цел зајак и мисирка.

Но, тие никогаш не консумирале чоколадо како ние денес, туку во форма на пијалак. Шпанските мисионери снимиле дека луѓето се опивале од него, а археолозите откриле и еден вид керамичка клизма, која се користела за внесување на пијалакот преку анусот. Исто така, вкусот бил многу горчлив бидејќи во какаото не се додавал шеќер.


4. Тие ја направиле темноцрвената боја

Сè додека Шпанците не ги освоиле Астеците, најтемната црвена боја што Европејците можеле да ја користат за да ги обојат своите наметки и фустани била т.н. „мадер ред“. Но, откако ги виделе ткаенините на Астеците, Шпанците ги принудиле да ја откријат тајната на правењето на оваа боја. Излегува дека нијансата ја предизвикала бубачка која живеела на кактус од бодликава круша. Но, работата не била воопшто лесна, бидејќи биле потребни 70.000 од овие бубачки за да се добијат 500 грама боја.

Шпанците ја искористиле оваа предност и веднаш почнале да ја извезуваат, па таа полека станала нивниот главен производ. Се продавала само на најбогатите луѓе и за производство на најквалитетни ткаенини.

5. Жртвувале деца

Ако постоел некој проблем, тоа било знак дека боговите треба да се смират. Или барем така верувале Астеците. А дополнителен проблем било тоа што и боговите биле многу суетни и „барале“ одреден број луѓе и одредени услови во кои требало да се жртвуваат. Доколку ова не се исполнело, казната била лоша жетва, лошо време или можеби крај на светот.

Затоа, за жртви биле избрани оние најугледните и најчесните. А тоа порано значело дека за таа улога се избирале деца, особено кога се жртвувале на богот на дождот Тлалок. Се верувало дека на Тлалок му биле потребни солзите од најмладите за да ја натопи земјата од која ќе растат културите. Се верува дека затоа се избирале деца со кариес или некаква повреда.

Според некои извори, едно од пет деца на Астеците било жртвувано во овие ритуали.

6. Сите оделе на училиште

Образованието било високо ценето, па сите деца, дури и робовите, морале да стекнат одредено знаење. Исто така, во раниот период немало разлика меѓу половите по ова прашање, штом наполнеле 5 години морале да поминат одредена обука за изреки и песни од нивните родители, а потоа биле испрашувани од сите по ред.

Кога ќе наполнеле 15 години, момчињата оделе во вистинско училиште. Во зависност од нивниот статус, тие присуствувале или на калмекак (за високородени или особено надарени луѓе), или на телпочали, училиште за обични момчиња. Таму студирале историја, геометрија, граматика, уметност, религија или земјоделство и занает ако биле од пониско потекло.

За тоа време девојчињата учеле вештини потребни за водење домаќинство, но и верски ритуали, пеење, танцување или некој занает. Ако некое девојче покажувало склоност кон исцелителна моќ, тоа било обучувано како бабица. Но, образованието не престанувало со возраста, а имало и опции за продолжување на образованието на постара возраст. Многумина на тој начин ја подобрувале својата позиција во општеството.

7. Имале развиена аптека

Образованието било многу важно за Астеците. Еден дел од него бил посветен на проучување билки или тела. Многу од овие исцелители биле охрабрени да најдат лек за некоја болест во градините. Со текот на времето, ова резултирало со многу откритија. Еден ракопис сведочи дека користеле над 180 дрвја или лисја од растенија за лекување болести.

Еден од нив бил мистериозен чикалост и се користел за лекување болка. Подоцна било откриено дека неговата главна компонента е растението аргемон, тесно поврзано со афионот, па оттука и неговите аналгетски својства. Или сок од агава, кој се користел за чистење и заздравување на рани, за кој модерната медицина открила дека е ефикасен против одредени бактерии.