Европската Унија ја лансира својата најамбициозна вселенска програма во последната деценија, со потпишување договор за сателитската мрежа „Ирис²“. Овој проект вреден 10,6 милијарди евра е директен одговор на зголеменото влијание на приватните вселенски компании, особено на системот „Старлинк“ на Илон Маск.

Системот „Ирис²“ ќе се состои од 290 сателити кои ќе бидат поставени во ниска и средна орбита на Земјата. Овој пристап со повеќе орбити овозможува добра покриеност и сигурна поврзаност. Планирано е мрежата да започне со работа на почетокот на 2030 година, приклучувајќи се на постојните европски вселенски инфраструктурни проекти: навигацискиот систем „Галилео“ и мрежата за набљудување на Земјата „Коперник“.

Финансиската структура покажува интересен модел на јавно-приватно партнерство. Според „Фајненшл тајмс“, 61% од финансирањето доаѓа од јавни извори, додека преостанатиот дел е обезбеден од индустрискиот конзорциум „Спејс рајс“. Овој конзорциум вклучува големи играчи како што се „Еутелсат“, „Хиспасат“ и СЕС, заедно со други значајни европски компании за простор и комуникации како „Ербас“, „Дојче телеком“, „Телеспасио“ и „Тејлс“.

Тимо Песонен, генерален директор на Комисијата за одбрана, индустрија и вселена, објаснува дека автономното и безбедно поврзување е „суштинско“ за ЕУ, но уште повеќе за технолошката независност на Европа. Поголемиот дел од мрежниот капацитет ќе служи како комерцијална широкопојасна услуга, обезбедена од сателитски компании за бизнисите и домаќинствата. Сепак, значителен дел е резервиран за владините служби, вклучувајќи ги и надзорот и управувањето со кризи.

Секако дека парите се проблем, особено кога станува збор за вселенски инфраструктурни проекти. Првичната процена на трошоците од 6 милијарди евра е зголемена на 10,6 милијарди евра. Постои и технички проблем: европската вселенска индустрија се бори да се приспособи на транзицијата од традиционални големи геостационарни сателити, во мегасоѕвездија во ниската Земјина орбита. „Еутелсат“, кој инвестира 2 милијарди евра како најголем приватен инвеститор, ќе има корист од раниот пристап до технологиите развиени за „Ирис²“, според извршната директорка Ева Бернеке.

Извор: bug.hr

Фото: Freepik