Една од темите што треба да се дискутираат на Светскиот економски форум во Давос оваа година е прашањето за општествена нееднаквост. Овој феномен не се однесува само на моменталната заработка и квалитетот на животот, туку и на иднината: пред сè, иднината на младите луѓе кои мислат дека образованието може да им ги промени нивните животи и да им обезбеди добра работа утре.

Се поставува прашањето во која мера општествената нееднаквост влијае врз пристапот до образование? Се претпоставува дека богатите ќе им обезбедат на своите деца најдобри образовни системи, но што е со другите? Дури 825 милиони деца до 2030 година нема да научат работни вештини на средно ниво, па така нема да бидат подготвени за предизвиците во светот на бизнисот.

На младите луѓе што доаѓаат од слабо развиени земји или од дното на општественото скалило во просек им е потребна 1,5 година по училиштето за да се пробијат на пазарот на трудот, а околу четири години за да ја пронајдат првата пристојна работа. Транзицијата трае подолго за најранливите млади луѓе, пред сè, жените и за оние со низок степен на образование. Тие се принудени да бараат лошо платена работа или работа за која не им се потребни некои посебни вештини.


Кој има право на образование?

Истражувањата покажуваат дека милиони деца и млади не успеваат да развијат дури ни основни вештини што им се потребни за да бидат забележани на пазарот на труд. Недостатокот на овие вештини е аларм што бара итно колективно дејствување. Еве како изгледаат процените за иднината на младите од ранливите средини до 2030 година:

- Ќе има 1,6 милијарда деца што одат на училиште, а доаѓаат од семејства од ниска или средна класа;
- 420 милиони деца нема да ги научат основните образовни вештини во детството;
- 825 милиони нема да достигнат средно ниво на знаење што е потребно за секое работно место;

Многу земји „фаворизираат“ инвестиции во образованието на најбогатите, а најлошо е во Гвинеја: само 10 отсто од владините средства се наменети за едукација на сиромашните деца.

Какви мерки се преземаат?

1. Финансирање на образованието

Оваа ставка обично е помалку релевантна за државниот буџет и е последна кога станува збор за приоритетите на инвеститорот. Потребно е да се прифатат иновативни предлози што драматично ги зголемуваат домашните и меѓународните пари за образование.

2. Рано инвестирање

Ова е особено важно кај маргинализираните деца, особено девојчињата. Владите и инвеститорите треба да инвестираат најмалку 10 отсто од вкупниот буџет наменет за едукација за превентивно образование. Раното инвестирање ја олеснува подоцнежната транзиција, односно премин од училиште на работа.

3. Поддршка на наставниците

Не е важно само да се испита колку наставниците знаат и како им го пренесуваат знаењето на децата, туку и да се охрабрат да бидат подобри и помотивирани во својата работа. Оние што се задоволни од системот во кој работат и заработуваат пари веројатно ќе бидат посветени на децата, кои ќе излегуваат од училници со понапредни вештини.