Поминаа 10 години откако непроверен 27-годишник ја презеде власта во Северна Кореја и за тоа време малку светски лидери генерираа толку многу титули. Но, како е да се живее под владетелство на Ким Џонг-ун?

Звукот на лелек ги исполни улиците на Пјонгјанг. Ученици во училишни униформи паднаа на колена и беа неутешителни. Жените во очај си ги удираа градите. Строго контролираните севернокорејски државни медиуми објавија дека Ким Џонг-ил, нивниот „драг лидер“, починал на 69-годишна возраст. Беше 19 декември 2011 година. Низ целиот свет корејски аналитичари побрзаа до нивните клупи за да ги извлечат нивните досиеја за еден човек. Ким Џонг-ун.

Малкумина мислеа дека ќе успее

На само 27 години, тој стана таканаречен голем наследник. Но, малкумина мислеа дека ќе успее. Како може општеството кое ги цени возраста и искуството да биде управувано од некој што го немал ниту едното ниту другото? Многумина предвидуваа воен удар или преземање на власта од севернокорејските елити. Но, светот го потцени младиот диктатор. Ким Џонг-ун не само што ја зацврсти својата позиција, туку започна нова ера наречена „Ким Џонг-унизам“.

Тој почна со чистка на своите ривали и стотици егзекуции, а потоа се фокусира на надворешните работи. Четири нуклеарни тестирања, 100 испукани балистички проектили. Но, неговата решителна намера да развие нуклеарно оружје имаше цена. Северна Кореја сега е во криза, посиромашна и поизолирана отколку кога ја презеде власта. Па, како e да се живее под власта на Ким Џонг-ун?

Десет севернокорејски дезертери, вклучително и еден од неговите високи дипломати, ги споделуваат своите размислувања за 10 години владеење на Ким Џонг-ун. Студентот Ким Геум-Хјок направи нешто за кое можеше да биде застрелан на денот кога умре таткото на Ким Џонг-ун. Приреди забава.

- Беше толку опасно. Но, тогаш бевме толку среќни - вели Ким Геум-хјок. За него, младиот нов лидер, кој сакаше скијање и кошарка, значеше шанса за свежи идеи и промени.

- Имавме очекувања од Ким Џонг-ун. Тој студираше во странство, во Европа, па мислев дека можеби ќе размислува исто како мене - додава Ким Геум.

Геум-Хјок потекнува од елитно семејство и во тоа време студираше во Пекинг, привилегија што малкумина ја имаат во Северна Кореја. Животот во Кина му ги отвори очите кон попросперитетен свет и на интернет пребаруваше вести за својата татковина.


Луѓето се строго контролирани

Сите 25 милиони луѓе во Северна Кореја се строго контролирани, така што повеќето имаат малку или немаат поим за светските настани или што мисли надворешниот свет за нивната земја. Тие, исто така, учат дека лидерот е уникатно надарено и божествено суштество кое ја заслужува нивната крајна верност. За Гуем-Хјока, доаѓањето на власт на овој млад човек претставуваше нешто што недостигаше.

Надеж.

Но, другите беа скептични. Во ходниците на моќта во Пјонгјанг се шпекулираше дека Ким Џонг-ун е привилегирано дете неспособно да владее. Рју Хјун-ву, поранешен севернокорејски амбасадор во Кувајт, за Би-би-си вели дека неговите колеги се огорчени што раководството се пренесува од татко на син.

- Мојата прва реакција беше воздишка поради уште едно наследување. Севернокорејците се уморни од наследната моќ. Особено меѓу елитите, сакавме нешто ново. Зарем не треба да се појави нешто поинакво? - вели Хјун-ву.

Луѓето учат дека крвната линија е света

Семејството Ким владее со Северна Кореја од нејзиното основање во 1948 година. Луѓето во таа земја учат дека крвната линија е света работа. Тоа е начин на легитимирање на династијата.

Во својот говор во 2012 година, новиот лидер вети дека Севернокорејците никогаш повеќе нема да мораат „да ги стегаат ремените“. За земјата која претрпе смртоносен глад во 90-тите години, кој однесе стотици илјади животи, нивниот нов лидер се чинеше дека сака да им стави крај на недостигот на храна и нивните страдања. Тоа беше голем момент. На претставниците на Министерството за надворешни работи им беше наредено да бараат поголеми меѓународни инвестиции. А некои во земјата исто така ги забележаа промените.

Возачот Јо Сеонг-ју од провинцијата на источниот брег на земјата вели дека почнал да забележува повеќе работи во супермаркетите произведени во Северна Кореја.

- На наше изненадување и гордост, севернокорејските прехранбени производи всушност беа подобри од кинеските во однос на вкусот и пакувањето и понудата. Тоа, всушност, беше поттик за егото - вели тој.

Добрите желби на Ким Џонг-ун за неговиот народ не се проширија на оние што тој ги сметаше за закана. Особено, неговиот вујко Јанг Сонг-таек собра моќна мрежа на сојузници. Стотици километри од Пјонгјанг, на северот на земјата во близина на границата со Кина, трговецот Чои На-рае се прашуваше дали Јанг може да биде новиот лидер на земјата.

- Многу од нас се надеваа дека земјата ќе се отвори кон Кина и ќе ни дозволи да патуваме слободно во странство. Мислевме дека Јанг Сонг-таек, доколку успее да ја преземе власта, може да донесе многу економски промени во Северна Кореја. Се разбира, не можевме лесно да го кажеме тоа гласно, но ги имавме тие очекувања.

Десетици избегаа, па беше поставена бодликава жица

Ваквите шпекулации требаше да се потиснат. Јанг Сонг-таек беше етикетиран како „ѓубре“ и „полош од куче“, а потоа погубен поради наводно поткопување на „унифицираното партиско раководство“. Младиот лидер ја покажа својата немилосрдна црта.

Десетици избегаа преку границата во Кина и на крајот во Јужна Кореја за да побараат засолниште од чистката. Ким Џонг-ун одлучи да спречи понатамошни пребегнувања.

Безбедноста на границата е засилена како никогаш досега. Подигната е ограда од бодликава жица со стапици во земјата.

Ха Џин-ву успеал да извлече околу 100 луѓе од Северна Кореја.

Ким Џонг-ун се труди да изгледа модерно

И покрај конфронтациите со дисидентите и дезертерите, Ким Џонг-ун се обиде да изгледа попристапно, помодерно и попријателски настроено од неговиот татко.

Тој се ожени со модерна млада жена, Ри Сол-ју. Тој беше снимен како се гушка, мавта, се смешка при посетите во различни градови и села. Се скија, галопира на коњ. Парот ги обиколи козметичките фабрики и ја покажуваше луксузната стока.

Но, на обичните Севернокорејци им беше забрането да бидат „помодерни“.

Јун Ми-со сакала да ги следи трендовите што ги видела на шверцуваните јужнокорејски дивидија. Таа очајно сакала да носи обетки, ѓерданче или дури и фармерки.

- Еднаш ме фатија затоа што не ги почитувам правилата и јавно ме посрамотија. Еден куп луѓе вербално ме критикуваа додека не почнав да плачам. Ми рекоа дека сум корумпирана и дека треба да ми биде срам - раскажува таа.

Хјун-јанг беше пејачка, исто како и сопругата на Ким Џонг-ун. Сепак, сите нејзини песни мораа да го слават севернокорејскиот лидер. Таа се обиде да се побуни, но била прогонувана.

- Никогаш не ми беше дозволено слободно да го правам она што го сакав. Имаше толку многу регулативи и затвореност во музиката во Северна Кореја, што многу страдав. Владата ја контролира бидејќи се плаши од странско влијание. Овие строги прописи покажуваат дека тие немаат доверба во сопствениот режим - вели Хјун-јанг.

Видеата се како малиген рак

Најмалку седум лица се погубени во последната деценија поради гледање или дистрибуирање на К-поп видеа од Јужна Кореја. Ким Џонг-ун ги опиша тие странски влијанија како „малиген рак“.

Секое тестирање на балистичка ракета беше на насловните страници низ светот, но во земјата, овие тестови не инспирираа национална гордост на очекуваниот начин.

- Луѓето би рекле дека сè уште прават пушки со цедење крв и пот од народот. Ние тоа не го сметавме за победа. Размислувавме за парите потрошени на сите тие тестови. Сите пари што ги заработуваме одат на тоа - вели еден дезертер.

Во 2016 година во Министерството за надворешни работи, амбасадорот Рју доби нови наредби. Фокусот повеќе не беше само на бизнисот.

- Требаше да објасниме зошто на Северна Кореја ѝ треба нуклеарно оружје, цел и оправдување. Надежта беше дека оваа идеја ќе се нормализира во меѓународната заедница преку дипломатски дејствија. Тоа не помогна.

Ескалацијата на заканите меѓу тогашниот американски претседател Доналд Трамп и Ким Џонг-ун заврши со врвно дипломатско шоу. Диктаторот, толку често претставен како дебело разгалено бебе во западните медиуми, самоуверено одеше покрај американскиот претседател. Севернокорејскиот весник на насловните страници објави ракување во Сингапур.

Но, санкциите поради нуклеарната програма на земјата почнаа да го нагризуваат режимот. Иако јавноста беше воодушевена од фотографијата, реакцијата во селата надвор од главниот град Пјонгјанг беше придушена.


„Многу работи се променија по ковид-19“

Кога пандемијата на ковид-19 ја погоди соседна Кина во јануари 2020 година, Северна Кореја ги затвори своите граници. Не само за луѓе, туку и за трговија.

Храна и витални лекови се натрупаа на главната влезна точка во Дандонг, но ништо повеќе не можеше да помине. Повеќе од 80 отсто од трговијата во земјата доаѓа од Кина.

- Многу работи се променија по ковид-19. Економијата пропаѓа, цените пораснаа. Стана многу потешко да се живее. Се чини дека моите родители можат да најдат храна, но цената е едноставно превисока. Многу е стресно. Ситуацијата изгледа сериозна - вели Џу Сеонг, кој бил возач во Северна Кореја. Тој успеал накратко да разговара со мајка си во близина на границата со Кина.

Постојат информации дека некои умираат од глад. Самиот Ким Џонг-ун  ја опишал ситуацијата како голема криза, па дури и пуштил солзи во својот говор. Невидено за севернокорејскиот лидер. Севернокорејскиот лекар Ким Сунг-хуи вели дека повеќето лекови мора да се купуваат на црниот пазар. Операциските сали редовно остануваат без струја, а хирурзите понекогаш работат со голи раце бидејќи не се достапни ракавици.

- Кога ќе видам колку се различни двете земји на истиот полуостров, се надевам дека Северна Кореја во иднина ќе постигне загарантирани човекови права и за пациентите и за лекарите - рече Сунг-хуи.

Северна Кореја не беше подготвена за пандемија, а бројот на заразени и мртви не е познат. Но, и Северна Кореја не може да ја преживее сегашната самонаметната изолација без значителна штета врз нејзиното население.

Некои од дезертерите беа толку емотивни за моменталната ситуација во Северна Кореја, што предвидуваа државен удар. Но, нема знаци дека постои макар мала можност за такво нешто. Култот на семејството Ким се покажа како исклучително стабилен. Сите предвидувања за падот на режимот беа погрешни.

По повеќе од 70 години затворање за светот, повеќето соговорници велат дека Северна Кореја сака да ги отвори своите граници, да му овозможи на својот народ слободно да се движи. Многумина само сакаат повторно да ги видат своите семејства. Тие сега се слободни да го кренат својот глас и да ги раскажат своите приказни за животот под Ким Џонг-ун. Оние што живеат во Северна Кореја не можат да го направат тоа.

- Самото пеење за себе е нешто за што го ризикував животот. Оние што останаа во Северна Кореја мора да го закопаат во своите срца додека не умрат - вели пејачката Хјун-ханг.

Ким Џонг-ун има десетици нови нуклеарни оружја, но неговиот народ и понатаму е гладен

На 10-годишнината од неговото владеење, Ким Џонг-ун ја предводи земјата во криза. Тој има десетици нови нуклеарни оружја, но неговиот народ и понатаму е гладен. Огромен постер беше поставен во центарот на Сеул во 2018 година, веднаш откако јужнокорејскиот претседател го посети Пјонгјанг. Тоа беше фотографија на која Ким Џонг-ун покажа како да ги поврзе прстите и палецот во она што стана К-поп симбол на љубовта.