Ако досега вашите главни грижи при патување беа дали понесовте пасош, пари и авионска карта, наскоро ќе имате уште една обврска.

Во 2025 година, во текот на летото, Европската Унија и уште четири европски земји ќе воведат нова процедура за странски државјани кои сакаат да ги преминат нејзините надворешни граници, а патниците ќе треба да плаќаат и такса од 7 евра.

Новите прописи наложуваат задолжително барање за дозвола за пристап до земјите членки преку Европскиот систем за информации и авторизација (ЕТИАС).

Овие правила ќе се применуваат за патувања во вкупно 30 европски земји: во сите земји членки на ЕУ освен Ирска и Кипар, како и во Лихтенштајн, Норвешка, Исланд и Швајцарија.

Регулативите ќе важат за патници од 60 земји, вклучувајќи ги Америка, Австралија, Велика Британија, Украина, Јапонија, Бразил, Аргентина, но и земјите од Западен Балкан, како Србија, Црна Гора, Босна и Херцеговина, Северна Македонија и Албанија.

Пред воведувањето на ЕТИАС-дозволите, од 10 ноември оваа година, системот за влез/излез ќе се користи во овие 30 земји и за патниците на кои не им е потребна виза за пристап до Европската Унија. Овој „пробен период“ нема многу да влијае врз можноста за патување во земјите од Европската Унија.

Патникот нема да биде одбиен врз основа на пополнетиот формулар


- Системот ќе овозможи строга дигитална гранична контрола на секој аеродром, пристаниште или пат во Европа. Така ќе знаеме дали луѓето останале предолго и ќе им отежнеме на криминалците, терористите и руските шпиони да користат лажни пасоши - вели Илва Јохансон, член на Европската комисија задолжена за внатрешни работи.

При влез во 30 европски земји ќе се регистрираат името на патникот, типот на пасош, биометриските податоци, како отпечатоци од прсти и фотографии од лицето, како и датумите и местата на влез и излез. Откако ќе се пополни, формуларот ќе важи три години, но документот ќе се проверува на секој граничен премин, па повеќе нема да има потреба од печат на пасошот.

Што се менува од 10 ноември?

За 60 земји на чии жители не им е потребна виза за влез во ЕУ, од 10 ноември услов за секое патување во некоја од земјите на блокот ќе биде да пополнат едноставен формулар.

- Апликацијата преку која ќе се пополнуваат податоци ќе биде пуштена на 6 октомври, а од 10 ноември ќе се внесуваат само неколку податоци. Кога ќе го предадете пасошот на граница, системот ја совпаѓа вашата апликација со податоците за пасошот, а постапката е иста за сите видови транспорт - вели Влахо.

Иако на Западен Балкан почнаа полемики дали процедурата ќе биде слична на барањето виза, Влахо смета дека ваквата споредба не е соодветна.

- Визата е многу построга контрола, задолжително се оди во амбасада или конзулат, чини многу и бара многу повеќе време, а формуларите за визи содржат по седум-осум страници. Ова е многу поедноставно и има помалку формалност - вели тој.

Патниците од Велика Британија или земјите од Западен Балкан можат да влезат во шенген-зоната, каде што можат слободно да се движат и да престојуваат најмногу 90 дена во вкупен период од 180 дена без виза.

Со воведувањето на ЕТИАС-дозволите, тоа ќе се промени.

Носителите на пасоши од земји кои не се членки на ЕУ мора да аплицираат онлајн за оваа дозвола за да го поминат истиот период во границите на блокот, додека за подолг престој ќе треба да побараат виза.

Тој документ ќе го проверува граничната полиција при секое влегување во 30. европски земји каде што ќе важи.

Дозволата ќе се применува за патување во Австрија, Белгија, Бугарија, Хрватска, Чешка, Данска, Естонија, Финска, Франција, Германија, Грција, Унгарија, Исланд, Италија, Латвија, Лихтенштајн, Литванија, Луксембург, Малта, Холандија, Норвешка, Полска, Португалија, Романија, Словачка, Словенија, Шпанија, Шведска и Швајцарија.

ЕТИАС ќе важи три години, а во тој период ќе бидат дозволени неограничен број посети на овие земји. Ќе биде поврзана со пасошот на патникот, па кога ќе истече патниот документ, потребно е да се аплицира за нова дозвола.

Како да аплицирате за ЕТИАС?

Барањето ќе се поднесува онлајн или преку мобилна апликација.

Пополнувањето на формуларот е неопходна и кратка процедура, која ќе трае околу 10 минути, велат од ЕУ.

Патниците ќе внесуваат податоци од патните исправи, евидентираните кривични дела доколку ги поседуваат, како и информации за нивната здравствена состојба.

Според ЕУ, повеќе од 95 отсто од барањата ќе бидат одобрени во рок од неколку минути, додека во некои случаи ќе бидат потребни и до 72 часа.

Во исклучителни околности, барањата може да бидат одбиени или обработени до четири недели.

Зошто ЕУ воведува ЕТИАС?

Во заедницата на европските земји одлучија да ги зајакнат граничните контроли поради мигрантската криза и загриженоста за тероризмот.

ЕТИАС ќе им помогне на земјите членки подобро да ги проценат можните ризици што ги носат посетителите што ја преминуваат границата.

Целта е да се спречи меѓународен криминал и тероризам.

Извор: ВВС
Фото: Freepik