Астрономите се прилично сигурни дека знаат од каде потекнува Месечината. Во раниот Сончев Систем објект со големина на Марс, наречен Теја, се удрил во Земјата. Овој катаклизмичен судир исфрлил огромен материјал во орбитата, кој се споил и се изладил во Месечината. Но, утврдувањето на времето кога точно се случило тоа е тешка задача.
На 55. Конференција за лунарна и планетарна наука во Вудлендс, Тексас, истражувачите предложиле нова временска рамка на настани, што го поместува џиновскиот судир порано од претходните предвидувања, на 50 милиони години по формирањето на Сончевиот Систем.
Запознавањето со настанот на големиот судир е предизвик бидејќи постојните докази се спротивставени.
Една низа на докази е изведена од планетарните орбити. Најверојатната причина за ударот е нестабилноста во орбитата на Јупитер, која би фрлила објекти како Теја на патеката на Земјата во првите 100 милиони години од Сончевиот Систем. Доколку таа орбитална нестабилност се случела подоцна, патеките на внатрешните планети ќе биле нарушени, а тројанските астероиди на Јупитер, како бинарниот пар Патроклус и Меноетиус (кои вселенското летало „Луси“ на НАСА планира да ги посети во 2033 година), немало да останат таму каде што ги гледаме денес.
Најдобрата процена врз основа на овие орбитални набљудувања го поставува споменатиот судир помеѓу 37 и 62 милиони години по формирањето на Сончевиот Систем. Месечината, веруваат истражувачите, би се изладила од езеро од магма во цврста површина во рок од околу 10 милиони години по ударот.
Геолошките докази, сепак, се чини дека кажуваат поинаква приказна. Најраните познати карпи на Месечината се формирале многу подоцна, а се чини дека се кристализирале од магмата на околу 208 милиони години. Карпите на Земјата, на сличен начин, се чини дека се формирале во соодветна кора на околу 218 милиони години.
Третата шема за предвидување, направена со мерење на распаѓањето на елементот хафниум во волфрам, повторно го „турка“ датумот на судирот, што сугерира дека јадрото на Месечината е формирано на околу 50 милиони години.
Секое објаснување за формирањето на Месечината треба да ги земе предвид сите овие видови докази.
Сценариото предложено на конференцијата го прави токму тоа. Научниците сугерираат ран судир околу 50 милиони години, проследен со период на ладење долг 10 милиони години. Но, Месечината потоа поминала низ циклус на повторно загревање, пред конечно повторно да се излади на границата од 200 милиони години.
Тој процес на повторно загревање е клучот за оваа теорија, а доколку е точен, би бил предизвикан од плимните сили. Орбитата на Месечината, според оваа теорија, сè уште не била стабилна околу Земјата, а нејзината наклонетост и ексцентричност се зголемиле во годините по ударот, стискајќи ја, истегнувајќи ја и ликвидизирајќи ја Месечината. Истите овие плимни процеси се случуваат на другите месечини денес: околу Јупитер, на пример, ги гледаме како создаваат вулкани на неговата месечина „Јо“ и течни океани на месечината „Европа“.
Процесот на ладење, исто така, веројатно бил забавен од насилни секундарни удари бидејќи останатиот материјал од првичниот удар удрил во Месечината во текот на милиони години.
Тимот, исто така, додал еден нов доказ кој го зајакнува случајот за раниот џиновски удар околу 50 милиони години. Слично на методот на распаѓање „хафниум-волфрам“, тимот го измерил распаѓањето на земните извори на рубидиум во стронциум, давајќи независна процена што го поддржува одредениот ран датум на ударот.
Извор: Phys.org
Фото: Freepik