За вселенските мисии кои излегуваат надвор од ниската орбита на Земјата, новите предизвици се како да се обезбедат основните потреби за членовите на екипажот без мисии за снабдување од Земјата.
НАСА развива системи за поддршка на животот кои можат да регенерираат или рециклираат потрошен материјал како храна, воздух и вода и ги тестира на Меѓународната вселенска станица.
Идеално, системите за поддршка на животот треба да повратат близу 98 отсто од водата што екипажот ја носи со себе на почетокот на долгото патување. Системот за контрола на животната средина и поддршка на животот (ECLSS) на вселенската станица неодамна покажа дека може да ја постигне таа значајна цел.
ECLSS е комбинација на хардвер кој вклучува систем за обновување/враќање на водата. Овој систем ја собира отпадната вода и ја испраќа до склопот на процесорот за вода (WPA), кој произведува вода за пиење. Една специјализирана компонента користи напредни одвлажнувачи за да ја фати влагата што се ослободува во воздухот во кабината од здивот и потта на екипажот.
Друг потсистем, наречен процесор за урина (UPA), ја обновува водата од урината користејќи вакуумска дестилација.
- Ова е многу важен чекор напред во еволуцијата на системите за поддршка на животот. Да речеме дека собираш 45 килограми вода на станицата. Ќе изгубите речиси килограм од тоа, а преостанатите 98 отсто само продолжуваат да одат наоколу. Нејзиното одржување е прилично извонредно достигнување - вели Кристофер Браун, дел од тимот во вселенскиот центар „Џонсон“, кој управува со системот за одржување живот на вселенската станица.
- Пред BPA, нашето вкупно обновување на водата беше меѓу 93 и 94% севкупно. Сега покажавме дека можеме да достигнеме вкупно обновување на водата од 98 отсто - вели Џил Вилијамсон, менаџер за потсистеми за вода.
Тимот признава дека идејата за пиење рециклирана урина може да предизвика гадење кај некои луѓе. Но, тие нагласуваат дека крајниот резултат е далеку подобар од она што го произведуваат водните системи на Земјата.
- Преработката е фундаментално слична на некои копнени системи за дистрибуција на вода, само направена во микрогравитација - вели Вилијамсон.
- Екипажот не пие урина; туку вода за пиење која е рекултивирана, филтрирана и исчистена така што е почиста од онаа што ја пиеме овде на Земјата. Имаме многу процеси и многу тестови за да произведеме чиста вода за пиење - додава тој.
Системите во ECLSS се внимателно тестирани, не само за да се осигури дека функционираат како што е предвидено, туку и за да се покаже дека секој од нив е безбеден и може да работи долгорочно без многу одржување или резервни делови.
- Регенеративните ECLSS системи стануваат сè поважни додека одиме подалеку од ниската орбита на Земјата. Неможноста за снабдување за време на истражувањето значи дека треба да можеме да ги вратиме сите ресурси што му се потребни на екипажот за овие мисии. Колку помалку вода и кислород имаме да испорачаме, толку повеќе наука може да се додаде на лансирањето. Сигурните, робусни регенеративни системи значат дека екипажот не мора да се грижи за тоа и може да се фокусира на вистинската намера на нивната мисија - вели Вилијамсон.
Фото: NASA