Во одреден момент, помеѓу два и три милиони години, нашите предци изгубиле одреден ген.

Генската мутација го деактивирала генот наречен „СМАН“ и таа карактеристика се пренела низ еволутивниот синџир до пред 200.000 години кога се развил хомо сапиенсот.

Според новото истражување, истражувачите од Медицинскиот факултет во Сан Диего при Универзитетот во Калифорнија откриле дека како последица на оваа мутација, луѓето станале особено подложни на срцеви удари.

Кардиоваскуларните болести низ светот се водечка причина за прерана смрт (поточно, меѓу луѓето помлади од 70 години), покажуваат податоците од Светската здравствена организација. Тие се причина за речиси третина од смртните случаи низ светот на годишно ниво - 17,9 милиони, а се очекува пред 2030 година оваа бројка да стигне до 23 милиони.

Во повеќето случаи причината е атеросклероза - затнување на артериите со масни наслојки, со што се намалува протокот на крв во виталните органи.


Што се случило со луѓето што станале склони кон болеста?

Во претходни истражувања Ајит Варки, еден од авторите на актуелното истражување, веќе забележал дека атеросклерозата е практично непостојна кај сите животни, освен кај луѓето.

Во експеримент спроведен пред десет години шимпазната и другите цицачи биле набљудувани за да се види дали факторите на ризик, заеднички за луѓето (седентарниот начин на живот, храна богата со масти и холестерол и висок крвен притисок), може кај овие животни да предизвикаат срцев удар.

Но, не било забележано ништо значајно. Меѓу шимпанзата, срцевите удари биле ретки и не предизвикувале атеросклероза. Тоа ги навело истражувачите да заклучат дека животните патат од кардиоваскуларни болести само ако се генски модифицирани да функционираат слично како луѓето или ако им се даде неприродно голема количина холестерол за потребите на научното истражување.

Во актуелното истражување Варки и неговиот тим користеле генски модифицирани глувци во кои бил деактивиран „CMAН“ генот, исто како кај луѓето. Во друга група глувци, генот не бил модифициран. Иако двете групи исто се хранеле и биле изложени на иста рутина, групата на генски модифицирани глувци имале најмалку двапати повеќе наталожени масти во својата крв.

- Губењето на овој код кај глувците очигледно ја зголеми предиспозицијата за развивање атеросклероза без промена во телесната тежина. Овие податоци укажуваат на тоа дека човечкиот еволутивен губиток на „СМАН“ може да придонесе за предиспозиција за кардиоваскуларни болести кај луѓето - вели истражувањето.

Ризици поврзани со црвеното месо

Истражувачите истакнуваат дека постојат неколку ризик-фактори што ги зголемуваат шансите за кардиоваскуларни болести кај луѓето. Тие вклучуваат недостиг на физичката активност, висок холестерол, години, дијабетес, дебелина, пушење и јадење црвено месо. Но, кај околу 15 отсто од првпат доживеаните срцеви удари овие фактори не биле присутни, вели Варки.

- Тоа би можело да помогне да се објасни зошто дури и вегетаријанците, без очигледни кардиоваскуларни фактори на ризик, и понатаму се склони кон срцеви и мозочни удари - вели тој.

Но, кај љубителите на црвено месо ризиците се уште поголеми. Генот „СМАН“ произведува вид на сијална киселина наречена „Neu5Gc“, што ја внесуваме кога јадеме црвено месо. Откако генот бил деактивиран кај нашите предци, на луѓето им снемало „Neu5Gc“ и телото почнало оваа супстанција да ја третира како нешто што доаѓа однадвор.

Кога внесуваме големи количини на „Neu5Gc“ присутна во црвеното месо, предизвикуваме имунолошка реакција на антитела што може да доведе до хронично воспаление наречено ксеносијалитис.

Врз основа на актуелните и претходните набљудувања, истражувачите го поврзале ова воспаление со зголемениот ризик од карцином и кардиоваскуларните заболувања. Во истражувањето, глувците што имале исхрана богата со „Neu5Gc“ имале 2,4 пати поголема атеросклероза.

Истражувачите велат дека оваа имунолошка реакција ќе ја расветли врската помеѓу високиот внес на црвено месо и некои видови рак - но оваа област дополнително треба да се истражува.

Кога точно и како нашите предци го изгубиле овој ген, останува загатка.

Постојат некои хипотези засновани на природна селекција, но истражувачите велат дека не може да се исклучи ни можноста од случаен феномен што се пренесува од генерација на генерација сè додека не стигна до хомо сапиенсот. Но, научниците знаат дека загубата на генот „СМАН“ на хомо сапиенсот му дала две други корисни способности: способноста за пешачење на долги релации и ограничената плодност.

Варки верува дека новото откритие за губење на генот ќе отвори врата за нови терапии за лекување на кардиоваскуларните заболувања.