Мал дел од листовите во крошните на тропските шуми моментално го надминуваат критичниот температурен праг што ја оневозможува нивната фотосинтеза. Предвидувањата засновани на моделирање и експерименти покажуваат дека процентот на лисјата погодени од климатски промени ќе расте експоненцијално со ескалацијата на локалните температури.

- Предвидуваме целосно изумирање на лисјата. Ако тоа се случи, би била голема пресвртница - нагласува Кристофер Доути од Универзитетот во Северна Аризона и еден од авторите на новото истражување објавено во списанието „Нејчр“.

Резултатите од истражувањето спроведено од тимот на Доути посочуваат дека таква пресвртна точка веројатно ќе се постигне само во сценарија за екстремно затоплување, кои сега се сметаат за малку веројатни. Се чини дека нема да стигнеме дотаму, но тоа е можно, вели Доути.

Лабораториските истражувања откриваат дека кога лисјата на дрвјата од дождовните шуми достигнуваат температура од околу 47  Целзиусови степени, клеточните механизми одговорни за искористување на сончевата енергија трпат неповратно оштетување, што често резултира со смрт на лисјата.

Температурата на листовите може да биде многу повисока од температурата на воздухот

- Температурата на листовите може да биде многу повисока од температурата на воздухот - објаснува Мартијн Слот, член на тимот од Институтот за тропски истражувања „Смитсонијан“ во Панама.

Додека пустинските растенија можат да издржат температури над 47 Целзиусови степени, дождовните шуми покажуваат само маргинални разлики во толеранцијата на топлината меѓу различните видови.

На почетокот се веруваше дека ниту еден лист во тропските шуми не се приближува до овој праг на толеранција. Сепак, анализата на мерењата на температурата на растенијата направени со инструментот на Меѓународната вселенска станица откри дека 0,01 отсто од листовите во глобалната крошна на прашумите веќе ја достигнале таа критична точка.

За да ги потврдат овие наоди, научниците спровеле серија теренски студии низ целиот свет, вклучително и поставување сензори за температура на горните лисја на крошната на прашумата. Потоа, научниците конструирале основен модел базиран на овие откритија и експериментите. Тие заклучиле дека процентот на погодените лисја ќе се зголеми заедно со локалниот пораст на температурата, забрзувајќи особено по преминувањето на критичната точка помеѓу 2 и 8 Целзиусови степени на локално затоплување, веројатно околу 4 степени.

За ова забрзување придонесуваат неколку фактори, објаснува Доути. На пример, порите на листовите, познати како стомати, се затвораат за време на екстремна топлина и суша за да се спречи загубата на вода, предизвикувајќи листовите брзо да се загреваат бидејќи нема ладење. Згора на тоа, умирањето на листовите што се најмногу изложени на топлина ги загрозува и другите листови што претходно биле заштитени, што на крајот доведува и до нивна смрт.

Уништувањето на шумите ги зголемува локалните температури на листовите

Доути истакнува дека тековното уништување на шумите може да ги подигне локалните температури до нивоа каде што значителен број лисја ќе го надминат нивниот термички праг. Онаму каде што има фрагментација на шумите, постојните шуми стануваат прилично потопли, објаснува тој.

Истражувањето посочува дека зголемениот број исушени дрвја во Амазон делумно може да потекнува од горенаведената температурна граница. Неодамнешните студии, исто така, покажуваат дека Амазон ослободува повеќе јаглерод отколку што апсорбира, што придонесува за дополнително затоплување.

Извор: Newscientist.com
Фото: Freepik