Овој месец вселенскиот телескоп „Џејмс Веб“ објави неверојатни фотографии кои покажуваат колку се подобри технологијата од „Хабл“.
Покрај фотографиите, објавени се и некои извонредни податоци. Од сите овие блескави наоди, едно од најнеобичните откритија е откривањето живот на егзопланети.
Наоѓањето живот надвор од нашиот мал свет е бескрајно патување за човештвото. Првото откривање на егзопланети во раните 90-ти беше потврда дека тоа патување може да дојде до заклучок во блиска иднина. Егзопланетите се планети надвор од нашиот Сончев Систем кои орбитираат околу сопствената ѕвезда, слично како што Земјата орбитира околу Сонцето. Откриени се над 5.000 егзопланети од НАСА, од кои некои би можеле да бидат погодни за живот.
Иако не постои магичен телескоп кој може да пренесе цврст доказ за живот на овие планети кои се оддалечени светлосни години, ние го имаме „Џејмс Веб“, кој може да ја мери елементарната структура на атмосферата на тие планети. Присуството на вода или одредени елементи како кислород, метан и јаглероден диоксид, или уште подобро, комбинација од нив, би укажало на одредено постоење на живот.
- Ако земете малку вода и малку метан и ги ставите во кутија, па ги оставите на собна температура на Земјата, тие ќе се соединат во јаглероден диоксид - објаснува астрономот Меган Менсфилд.
- И не би очекувале да остане метан. Единствената причина зошто имаме метан во атмосферата на Земјата е затоа што тој постојано се произведува од животот на планетата - додава Меган.
Процесот што го користи „Џејмс Веб“ за да ги собере овие информации е познат како метод на транзит. Телескопот е насочен кон ѕвездата на егзопланета. Како што егзопланетата патува меѓу нас и нејзината ѕвезда, таа ќе блокира дел од ѕвездената светлина. Ѕвездената светлина што не е блокирана ќе се филтрира низ атмосферата на планетата и ќе се врати до телескопот, што потоа ја разложува во спектар на бои. Податоците што се собираат потоа се исцртуваат за да се создаде спектар, вид графикон кој го покажува интензитетот на светлината на различни бранови должини.
Зошто спектар на бои? Одредени елементи и молекули апсорбираат одредени бранови должини на светлината. Таа светлина што не се апсорбира потоа се рефлектира назад кон гледачот, појавувајќи се како одредена боја. На пример, ќе видите темнозелени листови бидејќи имаат доволна количина на хлорофил. Лаички кажано, „Џејмс Веб“ открива кои бои се задржуваат во атмосферата на планетата. Астрономите потоа ги дешифрираат тие податоци за да утврдат кои молекули се присутни во нејзината клима и дали може да има индикации за живот.
Оваа потрага по егзопланета погодна за живеење е веќе во тек, со првото читање на „Џејмс Веб“ во јуни 2022 година за џиновската гасна егзопланета WASP-96b. Оваа планета има температура од над 500 Целзиусови степени и е многу понадуена од која било планета што орбитира околу нашето Сонце. Нејзиниот спектар покажа значително присуство на вода и, уште поизненадувачки, облаци и магла.
Фото: NASA
На планета толку жешка како WASP-96b, астрофизичарот од Корнел, Никол Луис, истакнува дека карпите може да кондензираат во воздухот како што може водата овде на Земјата. Ова значи дека облаците што ги открил „Џејмс Веб“ би можеле да бидат направени од песок. Така, иако големината и температурата на оваа егзопланета ја побиваат идејата за животна средина, сите можеме да се восхитуваме на идејата дека постои планета таму каде што врне песок од облаците.
Во меѓувреме, телескопот ќе ги насочи своите погледи кон други егзопланети. Ова ги вклучува егзопланетите кои орбитираат околу студената џуџеста ѕвезда TRAPPIST-1, особено оние во зоната погодна за живот на ѕвездата. Тие би можеле да имаат течна вода, што ги прави кандидати за поддршка на животот каков што го знаеме овде на Земјата. Вселенскиот телескоп „Џејмс Веб“ веќе остави свој белег на нашето бескрајно патување за да откриеме живот во вселената.
Фото: NASA