Пукањето во училиште во Увалде, Тексас, во кое беа убиени 19 деца и двајца возрасни, повторно ја разгоре националната дебата во САД за пристап до огнено оружје. Што ни кажуваат податоците за културата на оружјето и неговото влијание?
Помеѓу 1968 и 2017 година имало 1,5 милион смртни случаи како резултат на огнено оружје - тоа е повеќе од бројот на војници загинати во секој конфликт во САД од Американската војна на независност во 1775 година.
Само во 2020 година повеќе од 45.000 Американци умреле од огнено оружје, без разлика дали тоа било убиство или самоубиство, повеќе од која било друга година досега. Бројката претставува зголемување од 25 отсто во однос на пет години претходно и 43 отсто зголемување од 2010 година.
Но, прашањето е доста политичко, спротивставувајќи ги застапниците за контрола на оружјето против секторите од населението кои жестоко го заштитуваат нивното уставно утврдено право да носат оружје.
Колку пиштоли има во САД?
Иако е тешко да се пресмета бројот на пиштоли во приватни раце во светот, бројките од „Смол армс срвеј“ - водечки истражувачки проект со седиште во Швајцарија - проценуваат дека во 2018 година имало 390 милиони пиштоли во оптек.
Фото: ВВС
Земјите чии жители поседуваат најмногу оружје
Соодносот на САД од 120,5 огнени оружја на 100 жители, од 88 на 100 во 2011 година, далеку го надминува оној на другите земји во светот.
Исто така, поновите податоци посочуваат дека поседувањето оружје значително порасна во последните неколку години. Според истражување, помеѓу јануари 2019 и април 2021 година 7,5 милиони возрасни луѓе во САД станале нови сопственици на оружје. Ова изложило 11 милиони луѓе на огнено оружје во нивните домови, вклучително и 5 милиони деца.
Смртни случаи од оружје во САД
Според американскиот Центар за контрола и превенција на болести (ЦДЦ), вкупно 45.222 луѓе починале од повреди поврзани со пиштол во текот на 2020 година.
Графикон кој го покажува расчленувањето на смртни случаи поврзани со оружје во САД
Истражување од 2016 година вели дека постои силна врска помеѓу повисоките нивоа на поседување оружје во една држава и повисоките стапки на самоубиства од огнено оружје. Застапниците за построги закони за оружје во САД често ја наведуваат оваа статистика кога ги притискаат законодавците да посветат повеќе ресурси на менталното здравје и помалку на олеснување на ограничувањата за оружјето.
Убиствата со оружје во САД во споредба со другите земји
Во САД има значително повеќе убиства отколку во Канада, Австралија, Англија, Велс и многу други земји.
Графикон што ја прикажува меѓународната споредба на убиства со оружје како процент од сите убиства во секоја земја.
Дали масовното пукање станува посмртоносно?
И покрај тоа што САД немаат уникатна дефиниција за „масовно пукање“, ФБИ повеќе од една деценија следи инциденти со активни стрелци во кои поединец е активно вклучен во убивање или обид за убиство на луѓе во населено место.
Според ФБИ, имало 345 инциденти со активни стрелци во САД помеѓу 2000 и 2020 година, што резултирало со повеќе од 1.024 смртни случаи и 1.828 повредени.
Во најсмртоносниот таков напад, во Лас Вегас во 2017 година, загинаа повеќе од 50 луѓе, а 500 беа ранети.
Графикон што ги прикажува најлошите масовни пукања во САД во 1991 година.
Кој поддржува контрола на оружјето?
И покрај широко распространетиот и гласен јавен бес - честопати поради насилството со оружје - американската поддршка за построги закони за оружје во 2020 година падна на најниско ниво од 2014 година, според анкетата на „Галуп“.
Само 52 отсто од анкетираните Американци рекле дека сакаат построги закони за оружјето, додека 35 отсто рекле дека треба да останат исти. 11 отсто од анкетираните изјавиле дека законите треба да бидат помалку строги.
- Демократите се речиси едногласни во нивната поддршка за построги закони за оружје - забележува „Галуп“. Речиси 91 отсто од нив се за построги закони за оружје.
Само 24 отсто од републиканците се согласиле со истата изјава, заедно со 45 отсто независни гласачи.
Графикон што ги покажува ставовите кон законите за оружје во САД
Некои држави презедоа чекори за забрана или строго регулирање на сопственоста на оружје. Законите варираат во зависност од државата, но Калифорнија, на пример, го забрани поседувањето оружје со ограничени исклучоци.
Кој е против контролата на оружје?
И покрај долгогодишните финансиски проблеми и внатрешните судири, Националната асоцијација за пушки (НРА) останува најмоќното лоби за оружје во САД, со значителен буџет за влијание врз членовите на Конгресот.
Фото: ВВС
Голем број држави отидоа дотаму што во голема мера ги елиминираа ограничувањата за тоа кој може да носи пиштол. Во јуни 2021 година, на пример, гувернерот на Тексас, Грег Абот, потпиша закон за носење без дозвола, кој им дозволува на жителите на државата да носат пиштоли без дозвола или обука.
Слично на тоа, на 12 април Џорџија стана 25. држава во САД која ја елиминира потребата од дозвола за сокривање или отворено носење огнено оружје. Законот значи дека секој граѓанин на таа држава има право да носи огнено оружје без дозвола или со дозвола.
Фото: Freepik