Малку и во сенка на (оправдано) алармантните вести за климатските промени, научниците со години предупредуваат на исклучително голем еколошки проблем - загадувањето на водата со пластика. Најновата студија предупредува дека следните 11 години се клучни за спас на реките, езерата, морињата и океаните.
Извештајот на истражувачите од јапонскиот универзитет „Кјушу“ поставува јасни нумерички индикатори и цели за „справување“ со глобалното загадување на морето од пластика. Тие пресметале дека до 2035 година количината на пластичен отпад треба да се намали за најмалку 32 отсто, за да се обидат да го запрат штетното влијание врз морската средина.
Јапонските научници предупредуваат дека само значајна интервенција може да го реши проблемот, а без неа работите само ќе се влошат на глобално ниво. Во 2022 година професорот Ацухико Исобе од Универзитетот „Кјушу“ и неговиот тим пресметале дека 25,3 милиони тони пластичен отпад завршиле во морињата и океаните досега, а приближно две третини од оваа маса денес се без никаков надзор или „невидливи“. Авторите на новата студија, сепак, се фокусирале на движењето на пластичниот отпад откако ќе заврши во водите како што се реките и морињата, и користеле компјутерски модели за да следат како пластиката се распаѓа со текот на времето.
Како што е познато, пластичниот отпад останува нераспаднат многу долго време. Но, поголемите парчиња постепено се распаѓаат во помали, а потоа во пластични честички. Поголемиот отпад релативно лесно се отстранува од водата и морето, но кога ќе се распадне на парчиња помали од пет милиметри, станува она што вообичаено го нарекуваме микропластика, што е особено опасно. Ваквите честички е исклучително тешко да се соберат и често завршуваат како храна за рибите. За жал, тоа значи дека - дури и ако загадувањето со пластика целосно престане во моментов - количината на микропластика ќе продолжи да расте додека отпадот моментално присутен во морето се распаѓа.
Проблемот е прилично долгогодишен, многу постар од обидите да му се стави крај. Самитот на Г-20 на 20 најбогати земји во светот што се одржа во Осака, Јапонија, во 2019 година усвои документ наречен „Визија за Син Океан“, со цел да се запре растот на загадувањето на морето од пластика до 2050 година. Иницијативата предвидува подобрување на управувањето со отпадот во светот, преку меѓународни и меѓудржавни соработка. Новата студија, според водечкиот автор Чизе Хигучи, се обидува да открие кое би било идеалното сценарио за успех на иницијативата во Осака.
На пример, тие истражувале колку време е потребно за одредени видови пластика да се разградат на микропластични честички, а истражувале и податоци за насоките на нејзиното ширење од реките и другите внатрешни води во морињата и океаните. Притоа, тие создале еден вид мапа за прогноза, само што, како што сликовито рекол Хигучи, не предвидуваат колку дожд ќе падне некаде, туку кога и каде ќе заврши пластичниот отпад.
Според нивните пресметки, доколку отпадот се намали за 32 отсто или за 8,1 милиони тони до 2035 година, тоа би значело дека до 2050 година во светските океани ќе има 50 отсто помалку пластика. Ефектот би бил уште подобар во посилно загадените области како Жолтото или Источното Кинеско Море, каде што според истото сценарио количината на пластичен отпад би се намалила до 63 проценти. Ова се додава на иницијативата на Г20 Осака - доколку актерите се навистина подготвени да ја спроведат – би добиле конкретни цели, а истовремено земјите и бизнисите добиваат пресметки за резултатите од нивните (се надеваме) напори. Клучната поента е дека не е доволно, иако е потребно, да се отстрани пластиката од морето, туку мора да се намали и приливот на нов отпад.
А тоа може да се постигне само со подобрување на управувањето со отпадот, промовирање алтернативи за пластика за еднократна употреба и подигнување на јавната свест. Сето ова звучи одлично и треба да бидеме оптимисти, и покрај нашите претходни искуства со забавување на климатските промени, кои наидоа на море од пречки - и од поединци и од земји.
Извор: tportal.hr
Фото: Freepik