Годишната инфлација во Европската Унија и во еврозоната продолжува да покажува знаци на олабавување, при што бројките од јануари покажуваат пад во 15 од земјите на ЕУ. Сепак, преостанатите 11 земји забележаа пораст.
Инфлацијата во ЕУ постепено и постојано паѓа од својот врв на 11,5 отсто во октомври 2022 година. Во јануари 2024 година годишната инфлација во ЕУ беше 3,1 отсто, што е намалување од 3,4 отсто во декември според статистичкиот завод на ЕУ, „Евростат“.
Истовремено, годишната стапка на инфлација во еврозоната беше 2,8 отсто во јануари 2024 година, што е намалување од 2,9 отсто во декември и значително пониска од 8,6 отсто забележани во јануари 2023 година.
Цените полека растат
Падот на инфлацијата покажува дека потрошувачките цени се зголемуваат побавно отколку порано, иако сè уште растат. Негативна инфлација, или дефлација, се случува кога цените паѓаат во економијата.
Прелиминарната процена на „Евростат“, објавена на 1 март, покажува дека годишната инфлација во еврозоната паднала на 2,6 отсто во февруари, што е намалување од 2,8 отсто во јануари.
Стапката на инфлација, мерена преку Хармонизираниот индекс на потрошувачки цени (HICP), во голема мера се разликува низ Европа. Процените на Евростат за февруари во ниту една земја засега не покажуваат никаков знак за таков пад.
Како се споредуваат стапките на инфлација во ЕУ?
Инфлацијата ја достигна највисоката стапка во последните четири децении во октомври 2022 година. Ковид-кризата беше проследена со значителен пораст на потрошувачките цени, како што покажа извештајот на Организацијата за економска соработка и развој (ОЕЦД) од 2023 година. Во 2021 година цените почнаа да растат поради враќањето во нормала по ковид-пандемијата.
Исто така, руската инвазија на Украина предизвика инфлацијата да оди нагоре со нејзиното влијание врз цените на енергијата, што ја доведе во октомври 2022 година на нивоа невидени 40 години.
Помеѓу 1997 година и крајот на 2021 година највисоката годишна стапка на инфлација во ЕУ од 4,4 отсто беше забележана во јули 2008 година.
Романија има највисока инфлација
Податоците од јануари 2024 година покажуваат дека годишната инфлација се движела од 0,9 отсто до 7,3 отсто во ЕУ. Романија влезе со највисока стапка од 7,3 отсто меѓу членките на ЕУ, а потоа следуваат Естонија (5 отсто), Хрватска (4,8 отсто) и Полска (4,5 отсто).
Најниска инфлација во Данска и во Италија
Данска и Италија забележаа најниски годишни стапки на инфлација од 0,9 отсто. По нив следуваа Летонија, Литванија и Финска со 1,1 отсто.
Меѓу големата четворка на ЕУ, стапката на инфлација беше над просекот на ЕУ за Шпанија (3,5 отсто) и Франција (3,4 отст), додека Германија (3,1 отсто) објави исто ниво како и во ЕУ. Инфлацијата во Велика Британија изнесуваше 4,2 отсто.
Во споредба со декември, годишната инфлација падна во 15 земји на ЕУ, остана стабилна во една и порасна во 11 други.
Фото: Eurostat
Сите пет земји кандидати за кои Евростат обезбеди податоци открија повисоки годишни стапки на инфлација од ЕУ.
Турција беше екстремно одвоена со 64,9 отсто. Всушност, опозициските партии и поранешниот шеф на „Туркстат“ тврдат дека се манипулирани официјалните бројки за инфлацијата. Годишната стапка на потрошувачка на инфлација беше 129 отсто од независната група за истражување на инфлацијата (ENAG).
Во февруари се очекува пад во 11 од 20 земји
Според прелиминарната процена на Евростат, годишната инфлација се очекува да падне во 11 од 20 земји од еврозоната во февруари во однос на јануари.
Словачка имаше најголем пад од 0,7 процентни поени (pp) од 4,4 отсто на 3,7 отсто. По неа се најдоа Шпанија, Малта и Естонија.
Фото: Eurostat
Во еврозоната Хрватска забележа највисока годишна стапка на инфлација во февруари 2024 година од 4,8 отсто, а Латвија имаше најниска стапка од 0,9 отсто.
Во јануари, инфлацијата на непреработената храна изнесуваше 6,9 отсто, додека во февруари таа се намали на 2,2 отсто. Ова може да биде добра вест особено за домаќинствата со ниски приходи бидејќи реалната инфлација на храната, која е стапката на инфлација на храната минус вкупната инфлација, врши огромен притисок врз нив.
Инфлацијата на храната и безалкохолните пијалаци беше 5,4 отсто во еврозоната, што резултира со 2,8 отсто реална инфлација на храната во еврозоната во јануари.
Економската активност ќе се забрза во 2024 година
Извештајот на Европската комисија за економските прогнози за зимата 2024 година, објавен во средината на февруари, покажува дека економската активност во ЕУ се очекува постепено да се забрза во 2024 година. Се очекува и потрошувачите да трошат повеќе. Како што инфлацијата продолжува да опаѓа, реалните плати ќе растат. Падот на инфлацијата ќе помогне да се задржи под контрола растот на цените на храната.
Извор:
Euronews.com
Фото: Freepik