X
 12.12.2019 Наука

Зошто смртоносната ерупција на вулканот во Нов Зеланд не можеше да се предвиди?

Потврдено е дека пет лица се мртви, 31 лице се во болница со повреди, а 8 сè уште се водат како исчезнати по ненадејната ерупција на вулканот на новозеландскиот Бел Остров.

Островот е туристичка локација и на него имало 47 луѓе кога еруптирал, во понеделникот попладне. Тројца спасени сега се пуштени од болница.

Вулканолозите од „Геонет“, кој управува со систем за надгледување на геолошки опасности, ја опишаа ерупцијата како импулсивна и краткотрајна, со налет на пепел што се издигнал на повеќе од 3 километри над отворот на вулканот.

Во вторникот новозеландската премиерка Џасинда Ардерн ја пофали храброста на истражувачите и пилотите кои спровеле воздушен надзор. Таа потврди дека летовите не наишле на знаци за живот.

Вулканот на Бел Остров е еден од неколкуте вулкани во Нов Зеланд што во кој било момент може да произведат ненадејни експлозивни ерупции. Во овој случај магмата е плитка, а топлината и плиновите влијаат врз површинските и подземни води за да формираат силни хидротермални системи.

1
Фото: Reuters


Во нив, водата е заробена во пори од карпи во суперзагреана состојба. Секој надворешен процес, како што е земјотрес или промена на нивото на езерото, може да ја погоди оваа деликатна рамнотежа и да ослободи притисок врз топлата и заробена вода.

Ерупцијата управувана од пареата, исто така наречена хидротермална или фаретична ерупција, може да се случи одеднаш и со малку или без никакво предупредување. Експанзијата на водата во пареа е суперсонична во брзина и течноста може да се прошири на 1.700 пати повеќе од првичниот волумен. Ова создава катастрофални влијанија.

Енергетската експанзија е доволна за да уништи цврсти карпи, да ископа кратери и да исфрли фрагменти од карпи. Знаеме за места во Нов Зеланд каде што материјалот бил расфрлен на 3 километри од отворот од вакви ерупции.

3
Фото: Reuters


Опасностите што се очекуваат од ерупции управувани од пареата се насилно исфрлање на топли блокови и пепел и формирање струи слични на ураган од влажна пепел и груби честички што зрачат од отворот на експлозијата. Тие можат да бидат смртоносни.

Ерупциите се краткотрајни, но откако ќе се случат, постои голема шанса за натамошни, генерално помали, како што системот повторно се изедначува. Бел Остров е акутна локација за ваква активност, но не е единствена локација во Нов Зеланд каде што може да се случи тоа.

Следењето и предупредувањето за хидротермални ерупции е огромен предизвик. Нормално, не гледаме дека овие ерупции доаѓаат, без разлика колку би сакале. Многу системи веќе се создадени за вакви настани, но предизвикувачите се слабо разбрани.

4
Фото: Reuters

6
Фото: Reuters


Периодите за предупредување, штом ќе се случи некој настан, веројатно траат неколку секунди до неколку минути. Единствената надеж за предвидување на овие настани е да се следат потенцијалната пареа и течниот притисок во хидротермалните системи и научниците да научат нешто од нивното долгорочно однесување кога се во суперкритична состојба. За жал, не постојат едноставни правила што можат да се следат и секој хидротермален систем е различен.

Во оваа ера на технологија и набљудување со инструменти, се чини нерационално да има мало или никакво предупредување за вакви ерупции. Ерупцијата не е предизвикана од магма, туку од пареа, и ова е многу потешко да се следи со нашите сегашни системи за набљудување.

5
Фото: Reuters

8
Фото: Reuters


Видовме неколку други фатални хидротермални катастрофи што се случија во другите делови на светот, како што беше ерупцијата во 2014 година на планината Онтаке во Јапонија. Нов Зеланд досега имаше поголема среќа од многу други делови во светот.
Подготвил: Тамара Гроздановски

Издвојуваме

Слични вести од Fakulteti.mk

Наука