Рајан Холидеј е автор на бестселерите The obstacle is the way и Ego is the enemy. Негова најнова книга е The Daily Stoic: 366 Meditations on Wisdom, Perseverance, and the Art of Living и со негово посредство ви ги споделуваме ритуалите на стоиците што водат кон личната среќа.


Не нè вознемируваат случките, туку убедувањата.

Стоиците велат дека не постојат добри и лоши случки и дека се работи за перцепција. Шекспир многу добро го стокмил тоа: „Не постои добро ни лошо, нашето размислување ги измислило двете“. Шекспир и стоиците сметаат дека светот е индиферентен и објективен. Стоиците велат „Ова ми се случи мене“, што е различно од „Ова ми се случи мене и тоа е лошо“. Нивната теза е дека ако запреме на првиот дел, ќе бидеме поцврсти и поспособни да го извлечеме доброто од секоја ситуација.

Најголемиот дел од нашите лоши чувства се предизвикани од ирационални убедувања.

Следниот пат кога ќе нè совладаат негативни емоции, не треба да се фокусираме на случката која наводно ги предизвикала нашите чувства. Секогаш треба да се запрашаме какво убедување нè поврзува со некоја конкретна случка и потем треба да се запрашаме дали истото е рационално.


Да го контролираме тоа што можеме, а останатото да го игнорираме.

2000 години порано, стоиците ја „проповедале“ идејата што се појавува во молитвата за која се смета дека ја смислил Рајнхолд Нибур во 1934 година: „Боже, дај ми сила да ги прифатам нештата што не можам да ги променам, храброст да ги променам тие што можам и мудрост за да ги разликувам двете“.

Најважното прашање во стоицизмот е: Дали можам нешто да направам во врска со тоа што ми се случува? Следствено на тоа, ако може нешто да се направи – тогаш треба да го направиме. Ако не може – не може! Грижата е само состојба која предизвикува стрес.

Најмногу стравуваме од она што не можеме да го контролираме. Затоа, советот на стоиците би бил: „Не само што ќе бидете посреќни ако умеете да направите разлика дали нештата се променливи или не, туку преку насочување на енергијата на тоа што може да се промени, ќе се чувствувате продуктивни и ефективни.“




Треба сè да прифаќаме, а притоа да не бидеме пасивни.

Прифаќањето и откажувањето во овој контекст не се синоними. Според философијата на стоиците, прифаќањето значи согласување со фактите какви што се и донесување одлука што може да се стори во врска со нив. Проблемот „лежи“ во нашите очекувања од нештата, што најчесто не се совпаѓаат со реалниот исход. Затоа, стоиците ќе речат: „Не си ја трошете енергијата на нешта што се надвор од вашата контрола, туку прифатете ги и продолжете натаму, па видете што можете да сторите во врска со нив.“

Не треба да ја порекнуваме реалноста, туку да ја примиме таква каква што е, а дури потоа да се запрашаме дали можеме да ја контролираме. Ако не можеме, тогаш се враќаме на првиот совет: Да се запрашаме дали нашите убедувања се рационални.


Треба да избереме чии „деца“ сакаме да бидеме.

Сè се случува во нашата глава, а таму вообичаено започнуваат и проблемите. Но, за да си го подобриме животот, треба да учиме од другите луѓе. Првиот меѓу стоиците, Сенека, кажал нешто многу важно: „Се вели дека родителите не можеме да ги избираме, но можеме да избираме чии деца посакуваме да бидеме“. Суштината зад ова е дека во животот треба да бараме ментор(и), од кои ќе учиме за способноста за справувањето со животните (не)прилики.


Многу е важно да имаме утрински и вечерни ритуали. 

Првите за да нè подготват за денот што претстои, а вторите за да нè научат да ги анализираме дневните случувања и да се подобриме. Стоиците нè учат денот да го започнуваме со подготовка за сè со што ќе се соочиме во текот на денот. Тие не веруваат во совршенство и сметаат дека никогаш нема да бидеме заокружени личности, и дека можеме постојано да се подобруваме. Додека сме живи, да учиме како да живееме.


Марко Аврелиј во Медитациите напишал: „(...) преброј ги благодетите што ги поседуваш и размисли колку ќе ги посакуваше, ако ги немаше“.