Дигиталниот аутизам може едноставно да се објасни како зависност од секаков вид екран – мобилни телефони, ТВ, компјутери, таблети, вели психологот Ивана Билиќ од Психијатриската болница за деца и младинци во Загреб. Таа додава дека нарушувањата се манифестираат до третата година од животот на детето.

Знаеме дека причината за дигиталниот аутизам е прекумерната употреба на екрани и нема строг почеток на нарушувањето на рана возраст. Пред да развие зависност од екранот, мозокот на детето е редовно престимулиран од користењето на екранот, а тоа предизвикува стрес во мозокот, објаснува таа.

- „Класичниот“ аутизам е невроразвојно нарушување и е трајна состојба кај личноста, чие функционирање може да се подобри со различни терапевтски интервенции, па затоа не може да се зборува за вроден аутизам и се манифестира преку тешкотии во комуникација и социјално функционирање, повторувачки и стереотипни обрасци на однесување, ригидност во размислувањето, присуство на специфични интереси - вели Билиќ.

Едукативниот рехабилитатор Јелена Петрановиќ, вработена во градинката „Пјерина Вербанац“ во Лабин, објаснува дека „класичниот“ аутизам не е „излечив“, за разлика од дигиталниот аутизам кој е од реверзибилен тип, односно можно е детето да се врати на уредниот развој, се разбира, со соодветни интервенции, доколку се реагира навреме. Симптоматично, детето со дигитален аутизам се однесува како да припаѓа на аутистичниот спектар, односно има слабо или воопшто нема развиени говорни и комуникациски вештини - не реагира на неговото име, не воспоставува контакт со очите, дури и не ги комуницира своите потреби невербално, објаснува таа.

- Детето често се изолира и не комуницира со другите деца бидејќи нема развиени социјални вештини, а самата игра е недоволно развиена. Тоа не користи играчки функционално, туку исклучиво за истражувачки цели - фрла играчки или, на пример, само ги врти тркалата на автомобил-играчка без да го вози. Дополнително, детето има слабо развиено и расеано внимание, а можеби и некои форми на агресивно однесување поради неможноста да ги изрази сопствените потреби - истакнува Петрановиќ.

Доколку родителите ги препознаат симптомите на дигитален аутизам кај своето дете, Билиќ вели дека можат да се обратат до надлежниот педијатар или стручната служба на градинката/училиштето, кој ќе ги советува и евентуално ќе ги упати на дополнителни прегледи или терапевтски процедури. Таа советува во овој случај да го ограничат детето да ги користи сите екрани и да бидат доследни во спроведувањето на одлуката - колку и кога смеат да ги користат. За нив е исто така корисно со сопствен пример да покажат кога и колку е соодветно да се користи технологијата.

Петрановиќ додава дека логопедските и рехабилитационите третмани се покажале како ефикасни методи - подно време, АБА-терапија, вклучување на децата во градинка доколку не ја посетувале и разни други спортски или социјални активности. Појаснува дека терапиите се успешни доколку има навремена реакција и доколку родителите соработуваат со стручните лица.

Терапијата нема ефект ако детето продолжи да поминува време пред екраните дома и родителите главно не ги следат упатствата и советите на експертите.

Билиќ вели дека речиси секојдневно може да забележи како децата поминуваат сѐ повеќе време на мобилните телефони, но и на сите други екрани.

- Во споредба со претходните години, ми се чини дека тоа време е подолго. Последиците од изложувањето на екраните се тешкотии во учењето и меморијата, вниманието, спиењето, нарушувања во однесувањето (насилни реакции, агресивност, помала толеранција за фрустрација) и нарушувања во регулирањето на емоциите. Во практика, тешкотиите со вниманието и концентрацијата, графомоторните вештини и нечитливиот ракопис, тешкотиите во односите со врсниците, функционирањето на семејството, агресивните испади, па дури и депресивните и анксиозните растројства се сè почести во практиката - заклучила Билиќ.

Извор: zimo.dnevnik.hr

Фото: Freepik