Во оваа рубрика ви презентираме интересни податоци за нашата земја


- Во изминатите 20 години во Македонија се регистрирани околу 2.000 видови габи, и тоа макромицети (видови чии плодни тела се поголеми од 2 mm), поточно 1.789 кои припаѓаат на типот столпчести габи (Basidiomycota) и 255 претставници од типот торбести габи (Ascomycota). Габите можат да растат на различна подлога (супстрат). На пример, некои растат на почва (териколни видови), а некои на дрво (лигниколни), можат да растат на мов, на измет, на тревести растенија, на листови од дрвја и слично.
Кога зборуваме за габи, би било добро да кажеме како изгледаат, т.е. каква е нивната градба. Тие се изградени од тенки кончести структури, наречени хифи, а група (сплет) од хифи се нарекува мицелиум. Тој расте на одредена подлога и од него се развиваат плодни тела, на пример, печурките - вели Русевска.

Постои правило

Таа објаснува дека формата на плодното тело на габите може да биде различна, па така се среќаваат: чадореста или попозната како печурка, ѕвездеста (се среќава кај дел од гастероидните габи), во форма на потковица или полички (тратови), како кора (како кај корестите габи), топчеста (пуфки, тартуфи), чиниеста (се среќава кај некои претставници од торбестите габи) итн. Исто така, кај габите се среќава и големо разнообразие на бои на нивните плодни тела. Бојата и формата имаат улога во одредувањето на видовите, а особено значајни се микроскопските карактеристики (спорите, структурата на хифите), потоа каква е реакцијата на свежите плодните тела и/или на микроскопските структури со одредени реагенси и слично.

Печурките спаѓаат во столпчестите габи, се одликуваат со меки плодни тела и нивниот број кај нас изнесува околу 700 вида. Oкoлу 200 вида од габите во Македонија можат да се користат во исхраната или имаат медицински својства, додека околу 120 вида се отровни. Што се однесува до невротропните габи, во кои припаѓаат и халуциногените габи, кај нас се регистрирани 40 вида, од 216 познати во светот.
- Во однос на препознавањето на видовите габи во смисла дали се отровни или не, не постои правило, ниту начин или постапка според која кога ќе видиме некој вид габа можеме да кажеме дали се јаде или не или, пак, дали е отровна. Пред сè, мора прво да знаеме за кој вид се работи, т.е. да знаеме да го одредиме (идентификуваме) видот. За искусните собирачи на габи дел од видовите се лесно препознатливи по своите макроскопски карактеристики, но за другите претставници се потребни подетални анализи не само на макроскопските, туку и на микроскопските карактеристики, како и податоци за нивното живеалиште и супстрат. Во последниве десетина година, како резултат на соработката што ја имаме со странски научни институции, користиме и молекуларен пристап во идентификацијата на некои од посложените или т.н. криптички видови, за кои претходно наведените карактеристики не се доволни - вели Русевска.

На што да внимавате

Што се однесува до најотровната печурка кај нас, тоа е зелената пупавка, чие латинско име е Amanita phalloides. Треба да се истакне дека ова е всушност најотровна печурка воопшто во светот, а се среќава и во Македонија.
- Смртоносната доза е околу 70 грама или едно плодно тело, т.е. една печурка. Овој вид има бела боја на целото плодно тело, додека горниот дел на шапката (чадорчето) е со зеленикаво-жолтеникава боја. Понекогаш кај младите приеморици шапката може да биде бледо зеленикава или речиси бела. Поради тоа, некои аматери  ги собираат ваквите примероци како шампињони и со тоа прават огромна грешка, што најчесто завршува со смрт. Друга смртоносна печурка што се среќава кај нас е белата пупавка (Amanita verna), која има бела боја на шапката - вели Русевска.
Таа објаснува дека и зелената пупавка и шампињоните од долната страна на шапката имаат ливчиња (ламели). Тоа се структури каде што се наоѓаат спорите кои служат за размножување на габите. Ламелите кај зелената пупавка се бели, додека кај шампињоните се бледо до темнорозови кај помладите примероци и темнокафени до црни кај зрелите и кај старите примероци.