Во последните неколку децении во западните општества се создаваат значителни разлики во животните обврски и преференции меѓу мажите и жените. Разликите се манифестираат во образованието, пазарот на трудот, политиката, религиозноста и семејните вредности.
Жените сè повеќе преземаат водечки улоги во образованието, работната сила и политичкиот живот, додека мажите стануваат поконзервативни и религиозни и поориентирани кон семејството, барем релативно кажано, во споредба со жените.
Д-р Ана Маскалан, виш научен соработник во Институтот за социјални истражувања во Загреб, смета дека треба да се воведе важна ограда во толкувањето на таквите податоци.
- Иако денес жените преземаат водечки улоги во различни општествени сфери, станувајќи претседатели, премиери, пилоти и декани, мажите сè уште се глобални носители на политичката, економската и епистемската моќ. Последното значи дека нивната интерпретација на општеството и светот често се одредува како единствената вистинска. Во таква констелација, жените се гледаат како натрапници кои се „туркаат“ на политичките и другите позиции на моќ, како крадци на работни места и плати, штитеници на разбудените политичари и оние што се виновни за наводната криза на мажественоста, бракот и семејството, што е далеку од вистината. Треба да се има одредена доза на претпазливост кон медиумските написи, кои цивилизацискиот напредок на жените го одредуваат како штетен за општествената позиција на мажите и судбината на светот во целина - вели Маскалан.
Податоците собрани во САД, но и во многу други западни земји, покажуваат дека разликите меѓу мажите и жените стануваат сѐ поочигледни во образованието, особено високото образование. Според Американскиот институт за момчиња и мажи (АИБМ), сега има 2,4 милиони повеќе жени отколку мажи во американските колеџи и универзитети. Мажите во САД добиле 42% од сите дипломи доделени во 2021 година, најнизок удел досега забележан за мажите и приближно еднаков на 43% удел на дипломите доделени на жени во 1970 година.
- Иако презентираните податоци се неоспорни, треба да се истакне дека самите научници на АИБМ признаа дека за таквите податоци делумно е одговорен фактот што мажите понекогаш намерно избираат алтернативи за високото образование. Причината за поголемиот интерес на жените за високото образование може да биде тоа што за многу мажи средното образование е доволно за опстанок на пазарот на трудот и за да се обезбеди стабилна егзистенција, но не и за жените - посочува Маскалан.
Податоците за американскиот пазар на труд покажуваат сличен тренд. Од 80-тите години платите и учеството на работната сила на универзитетски образованите луѓе растат. Сепак, ситуацијата е многу посложена за мажите од работничката класа, чии плати стагнираат, па дури и се намалиле во последните децении. Според анализата на АИБМ, мажите од американската работничка класа сега имаат значително помала веројатност да бидат вработени отколку пред четириесет години. Спротивно на тоа, жените од работничката класа успеале да постигнат поголем напредок на пазарот на трудот.
Маскалан посочува дека овој податок сè уште не значи дека жените од работничката класа ги надминале мажите во платите бидејќи мажите во просек заработуваат 852 долари, а жените 667 долари неделно.
-Бидејќи на глобално ниво машката работа продолжува да се цени повеќе од онаа на жените, малку е веројатно дека жените од која било класа ќе ги надминат мажите наскоро. Според ОН, ако продолжи сегашното темпо на промени, жените и мажите во западните земји ќе постигнат еднаквост во приходите за околу сто години - вели таа.
Инаку, голема студија објавена во 2014 година, спроведена во земјите на ЕУ, покажала дека до 70-тите години жените повеќе гласале за конзервативните и централнодесничарските партии отколку мажите. Но, овие родови разлики постепено исчезнале во многу напредни индустријализирани демократии. Згора на тоа, жените денес повеќе се приклонуваат кон лево во нивните одлуки за гласање, во споредба со мажите. Овој тренд е помалку присутен или отсутен главно во посткомунистичките земји. Едно од можните толкувања на оваа разлика, според голем број студии, е дека има значајна ретрадиционализација на општеството во посткомунистичките земји.
Истражувањата на Истражувачкиот центар „Пју“ и „Галуп“, исто така, покажуваат дека жените сѐ повеќе ги поддржуваат прогресивните политики, додека мажите стагнираат. Според „Галуп“, денес Американките на возраст од 18 до 29 години имаат 15% поголеми шанси од мажите да се идентификуваат како либерални. Овој јаз денес е пет пати поголем отколку во 2000 година. Јазот е особено изразен кај милениумците, меѓу кои 70% од жените се насочуваат кон демократските партии, додека кај мажите оваа бројка е значително помала, околу 49%.
Друг неочекуван тренд се однесува на религиозноста кај младите. Според неодамнешните истражувања, првпат во историјата на САД младите мажи покажуваат повисоко ниво на религиозност од девојчињата, иако во САД генерално религиозноста е намалена за околу 20 проценти во споредба со 1950 година.
Додека жените биле порелигиозни од мажите до средината на 20 век, истражување покажало дека 39% од жените од генерацијата З се идентификуваат како религиозно неопределени во споредба со 31% од мажите. Научниците веруваат дека овој пресврт може да биде резултат на поголеми општествени промени, како што се зголеменото образование и секуларизација кај жените, но и промени во традиционалните семејни структури.
Истражувањата покажале и дека во последниве години мажите во САД изразиле желба да имаат деца почесто од жените. Жените, од друга страна, сè повеќе преферираат независност и кариера, а многумина ја одложуваат или ја отфрлаат идејата за брак и деца. Кај оние на возраст од 18 до 34 години, 69% од испитаниците кои никогаш не се венчале рекле дека сакаат да се венчаат еден ден - и мажи и жени. Сепак, 57% од мажите изјавиле дека сакаат да имаат деца во споредба со 45% од жените.
Извор: index.hr
Фото: Freepik