Најжешката регистрирана година на Земјата е 2023 година, со 2,12 Фаренхајтови степени над просекот во 20 век. Ова го надмина претходниот рекорд поставен во 2016 година. Досега, 10. најтопли годишни просечни температури се измерени во изминатата деценија. И, со најжешкото лето и најтоплиот регистриран ден, 2024 година е на пат да постави уште еден рекорд.
Сето ова можеби не е ударна вест за некого, но среде овој нагорен тренд на просечните температури се појавува впечатлив нов феномен: различни региони имаат повторливи топлотни бранови кои се толку екстремни, што е многу подалеку од сето она што може да го предвиди кој било модел на глобално затоплување. Една нова студија ја дава првата светска карта на такви региони, кои се појавуваат на секој континент освен на Антарктикот, како огромни, „лути“ дамки. Во последниве години овие топлотни бранови убиле десетици илјади луѓе, исушиле посеви и шуми и предизвикале разорни шумски пожари.
- Станува збор за екстремни трендови кои се резултат на физички интеракции што можеби не ги разбираме целосно. Овие региони стануваат привремени оранжерии - вели Каи Корнхубер, научник во опсерваторијата „Ламонт-Доерти“ при „Колумбија“.
Студијата ги разгледува топлотните бранови во изминатите 65 години, идентификувајќи области каде што екстремната топлина се забрзува значително побрзо од поумерените температури.
Овие екстремни топлотни бранови се јавуваат претежно во последниве пет години. Најтешко погодените региони се Централна Кина, Јапонија, Кореја, Арапскиот Полуостров, Источна Австралија и одредени делови од Африка.
Според извештајот, најинтензивниот и конзистентен сигнал доаѓа од Северозападна Европа, каде што секвенциите на топлотни бранови придонесоа за околу 60.000 смртни случаи во 2022 година и 47.000 смртни случаи во 2023 година. Овие настани се случија низ Германија, Франција, Обединетото Кралство, Холандија и други земји. Овој септември беа поставени нови рекорди за максимална температура во Австрија, Франција, Унгарија, Словенија, Норвешка и Шведска.
Искачувањето на вкупните температури ги прави поверојатни топлотните бранови во многу случаи, но причините за екстремните топлотни епидемии не се сосема јасни. Во Европа и Русија, една претходна студија предводена ги обвини топлотните бранови и сушите за потресите во воздушните струи (атмосферско кружење), брзата воздушна „река“ која постојано кружи низ северната хемисфера. Атмосферското кружење генерално се ограничува на тесен појас. Но, Арктикот се загрева во просек многу побрзо од повеќето други делови на Земјата и се чини дека тоа го дестабилизира атмосферското кружење, предизвикувајќи го да развие т.н. региони кои вообичаено не гледаат екстремна топлина со денови или недели.
Додека богатите Соединетите Американски Држави се подобро подготвени од многу други места, сепак прекумерната топлина убива повеќе луѓе отколку сите други причини поврзани со временските услови заедно, вклучувајќи урагани, торнада и поплави. Според една студија направена минатиот август, годишната стапка на смртност е повеќе од двојно зголемена од 1999 година, со 2.325 смртни случаи поврзани со топлина во 2023 година.
- Поради нивната невидена природа, овие топлотни бранови обично се поврзани со многу сериозни здравствени влијанија и може да бидат катастрофални за земјоделството, вегетацијата и инфраструктурата. Не сме способни за справување со нив и можеби нема да можеме да се приспособиме доволно брзо – заклучил Корнхубер.
Извор: sciencedaily.com
Фото: Freepik