Синдром на новогодишна елка е термин за алергиски реакции што ги доживуваат некои луѓе откако ќе донесат новогодишна елка во домот. Повеќето луѓе не се само алергични на елката, туку реагираат на алергени како мувла, прашина и полен што доаѓаат со дрвото, вели Кара Вада, доктор по медицина, алерголог и имунолог од Медицинскиот центар „Векснер“ во Охајо.
Што е синдром на новогодишна елка?
Синдромот на новогодишна елка се однесува на збир на симптоми предизвикани од изложеност на природни новогодишни елки или други сезонски растенија, како зеленика, бор и ела. Иако секој може да доживее симптоми кога е изложен на овие алергени, тоа е поверојатно да се појави кај луѓе со постојни алергии или астма.
Иако синдромот на новогодишна елка не е формално призната медицинска состојба, тоа е термин кој првпат бил измислен откако една студија од 1970 година покажала дека мал процент од луѓето доживеале зголемување на симптомите на алергија, откако ги поставиле своите новогодишни елки.
Знаци и симптоми на синдромот на новогодишна елка
Симптомите на синдромот на новогодишна елка обично се појавуваат кога некое лице е во непосредна близина на новогодишна елка или други празнични растенија и може да се влошат кога дрвото се суши. Симптомите може да се движат од благи до тешки, често имитирајќи сезонски алергии и може да го вклучуваат следново:
-кивање или кашлање
-назална конгестија
-отежнато дишење
-насолзени очи кои чешаат
-замор или главоболка
-егзацербација на астма.
Некои луѓе може да имаат и кожна реакција на елката која изгледа како исип.
Причини и ризик-фактори за синдромот на новогодишна елка
Синдромот на новогодишна елка е поврзан со алергени и надразнувачи кои најчесто се наоѓаат во природните новогодишни елки.
Спори на мувла – Експертите веруваат дека мувлата е главната причина за симптоми на респираторна алергија на новогодишна елка. Спорите на мувла можат да растат на кората и гранките на новогодишната елка, особено ако елката била складирана во влажни услови пред да биде внесена во куќата, вели д-р Вада.
Студиите идентификувале повеќе од 50 вида мувла во новогодишни елки. Симптомите на алергија на мувла може да бидат слични на оние на другите респираторни алергии.
Полен -Поленот од бор може да биде фактор, иако повеќето експерти не мислат дека тоа е главната причина.
Божиќните елки со испарливи органски соединенија (ВОЦс) можат да испуштаат ВОЦс, вклучително и терпени, како што е пинен, кој иако е пријатен за мирис, може да ги иритира чувствителните дишни патишта. ВОЦс се органски хемикалии кои лесно се претвораат во пареа, а остриот мирис на боровите иглички го предизвикуваат монотерпените, кои се еден вид ВоЦс. Испарливите органски соединенија може да предизвикаат здравствени проблеми како што се иритација на очите, носот и грлото и алергиски реакции на кожата.
Прашина - Прашината може да предизвика симптоми на алергија. Дури и вештачките новогодишни елки и украси, ако не се чуваат правилно или не се исчистат пред употреба, може да собираат прашина и да предизвикаат симптоми на алергија.
Смола и игли - Смолата од новогодишните елки може да предизвика исип сличен на оној на отровниот бршлен, кој се појавува ден или два по допирање на дрвото. Покрај тоа, некои луѓе со чувствителна кожа може да добијат дамки кои чешаат само од иглите од ела, слично на иритацијата што може да се појави од грубите џемпери.
Како да ги спречите симптомите на синдромот на новогодишна елка?
-Заштитете ја вашата кожа додека го украсувате дрвото - носете долги ракави и ракавици, и менувајте ја облеката кога ќе завршите со украсувањето.
-Измијте ги рацете - ако не носите ракавици, измијте ги рацете за да ја отстраните смолата или поленот откако ќе го допрете дрвото.
-Одлучете се за вештачка елка - особено во тешки случаи, можеби е неопходно да се избегне природна елка, вели д-р Вада.
-Измијте ја елката - извадете ја елката надвор (ако е можно) и оставете ја целосно да се исуши пред да ја внесете внатре: така може да се измие поленот и да се намалат спорите на мувлата, вели д-р Вада.
-Не чувајте ја вашата елка предолго - бидејќи мувлата може да продолжи да расте на дрвјата дури и кога е во затворен простор, експертите предлагаат да се ослободите од нив веднаш по празниците - една недела или две недели, максимум.
Симптомите ќе исчезнат кога елката ќе се извади од дома. Синдромот на новогодишна елка има сличности со неколку други состојби, вклучувајќи:
-Алергискиот ринитис, наречен и поленска треска, алергиска реакција која предизвикува кивање, затнат нос, чешање на носот и насолзени очи; тоа може да биде предизвикано од алергени во воздухот како што се полен и мувла.
-Астма, хронична состојба во која се јавува воспаление на дишните патишта, често предизвикано од фактори на животната средина; истите работи кои предизвикуваат алергиски ринитис (вклучувајќи мувла) може да предизвикаат симптоми на астма.
-Атопичен дерматитис, исто така наречен егзема, оваа хронична состојба на кожата предизвикува воспаление, чешање и исип, што може да се влоши со изложување на алергени; луѓето со поленска треска или астма се посклони кон атопичен дерматитис.
Извор: eklinika.telegraf.rs
Фото: Freepik