За да научите како да забележите психопат и социопат, мора да почнете со отфрлање на заедничкиот мит за нив - не се сите убијци.

Ова може да е изненадување за многумина. Кога слушаме за психопати, тоа е обично во контекст на вистинските криминалистички приказни или хорор-филмовите, на пример, Мајкл Мајерс од филмот „Ноќ на вештерките“ каде што е опишан дека има очи на психопат. Слично на тоа, кога ќе се спомене зборот социопат, тој најчесто се однесува за манипулативни и сурови луѓе.

Но, тие се поврзани со ментални состојби кои не се ограничени само на холивудски чудовишта.

Без оглед на тоа, луѓето обично се претпазливи кога станува збор за психопатите и социопатите, при што и двата термина често се мешаат или се користат како епитети за навидум нарцисиодни и несочувствителни личности, како на пример поранешната мис на универзум Каника Батра или поранешниот американски претседател Доналд Трамп. Иако социопатијата можеби не е толку стигматизирана како психопатијата, луѓето се плашат од социопатите како потенцијални уништувачи на животот, без трошка емпатија.

Но, експертите тврдат дека термините „психопат“ и „социопат“ можат да бидат и прекумерно користени и злоупотребени. Тие не се ниту буквални клинички термини: луѓето со особини означени како „психопат“ и „нарцис“ често имаат клиничка состојба официјално позната како асоцијално растројство на личноста. Но, тоа не значи дека термините „социопат“ и „психопат“ се бескорисни, туку треба да се гледаат како разговорни концепти, а не како вистински медицински дијагнози.

- Злоупотребата на терминологијата во медиумите ја заматува водата. Така, ако „Њујорк тајмс“ објавува авторски текстови за Трамп дека е социопат, тоа навлегува во посебната моќ и привилегија што ја имаат психолозите да направат вакви определби, со што се побива тврдењето дека оваа дијагноза може да ја постави само професионалец, во клинички услови - вели д-р Боб Фарис, кој предава на Универзитетот во Калифорнија, Дејвис.

Но, не сите се согласуваат дека е опасно да се поставува дијагноза на политичарите.

- Она што психијатрите им го должат на своите пациенти нема никаква врска со јавното коментирање за јавна личност за која се поврзани еден куп контроверзии. Ова го гледам како прашање на слободата на говорот, што често води до непромислени, поделени, дури и глупави изјави, но не и до етичко прекршување на моите професионални одговорности - вели д-р Џером Крол, професор по психијатрија на Универзитетот во Минесота.

Без оглед на ставот на научната заедница, постои дебата дека обичните луѓе треба точно да знаат што мислат кога користат термини како „социопат“. Д-р Рамани Дурвасула, лиценциран клинички психолог и професор по психологија, објаснува дека психопатите се луѓе на кои им недостига каење, имаат ладен и пресметлив интерперсонален стил и имаат тенденција да ги користат луѓето во меѓучовечките односи. Социопатите се слични на многу начини: како и психопатите, тие имаат тенденција да имаат „паразитски начин на живот“, немаат каење и не покажуваат емпатија, но додека нарцисите се грижат да изгледаат добро кон светот, социопатот ќе ги прекрши општествените норми и правила.

- Спротивно на тоа, социопатијата е повеќе социолошки криминолошки термин. Ние тежнееме да не ја користиме толку многу клинички, но тоа е термин што го одразува овој вид на неуредна раскрсница помеѓу психопатијата и нарцизмот - вели Дурвасула.

Според д-р Пол Хокемајер, брачен и семеен терапевт, најдобриот начин да се разберат и психопатијата и социопатијата е да се запамети дека и тие се неформални термини за асоцијално растројство на личноста, многу реален и тежок синдром на ментално здравје. Психопатијата се однесува на понасилна и криминална манифестација на она што на крајот е истата основна состојба.

И покрај прикажувањето на социопатите како инхерентно насилни, постојат силни докази дека луѓето со ментална болест се поверојатно да бидат жртви на насилен криминал отколку оние што го предизвикуваат. Исто како што мораме да ја отстраниме стигмата кон аутизмот, АДХД, депресијата, ПТСД и другите ментални состојби, судењето на луѓето за асоцијални особини на личноста е исто толку штетно.

Извор: Salon.com
Фото: Freepik