Во последните неколку месеци милиони луѓе ги „засукаа“ ракавите за да ја примат вакцината против ковид-19. Но, зошто вакцината се става во раката, поточно во мускулот на надлактицата?

Како вонредна професорка на Универзитетот Пурдју со искуство во јавното здравство и како мајка на две љубопитни деца, Либи Ричардс често го слуша ова прашање, па затоа одлучи да ја сподели науката што стои зад прашањето.

Вреди да се напомене дека повеќето, но не сите вакцини, се даваат во мускулите - ова е познато како интрамускулна инјекција. Некои вакцини, како вакцината против ротавирусот, се даваат орално. Други се даваат под кожата, како вакцините против сипаници, заушки и рубеола. Сепак, повеќето се даваат во мускулите.

Но, зошто мускулот е толку важен и дали е важно на кое место се става вакцината? И зошто баш мускулот на раката наречен делтоиден мускул, кој се наоѓа во горниот дел на рамото?

Мускулите се одлично место за ставање вакцина затоа што мускулното ткиво содржи важни имунолошки клетки. Овие имунолошки клетки го препознаваат антигенот, мало парче вирус или бактерија што се наоѓа во вакцината и што стимулира имунолошки одговор. Во случај на вакцината против ковид-19, не се воведува антиген, туку се даваат „упатства за производство на антигенот“.

Имунолошките клетки во мускулното ткиво ги „земаат“ овие антигени и ги презентираат на лимфните јазли.


Откако вакцината ќе биде препознаена од имунолошките клетки во мускулот, овие клетки го носат антигенот до лимфните садови, кои ги пренесуваат имунолошките клетки кои носат антиген во лимфните јазли. Лимфните јазли, клучни компоненти на нашиот имунолошки систем, содржат повеќе имунолошки клетки кои ги препознаваат антигените во вакцините и го започнуваат имунолошкиот процес на создавање антитела.

Групите лимфни јазли се наоѓаат во области близу до местата каде што била ставена вакцината. На пример, многу вакцини се инјектираат во делтоидот затоа што е близу до лимфните јазли лоцирани веднаш под пазувите. Кога вакцините се даваат во бутот, лимфните садови не треба да патуваат далеку за да стигнат до групата лимфни јазли во ципите.

Мускулното ткиво има тенденција да ги задржува реакциите на вакцината на местото каде што била ставена. Инјектирањето вакцина во делтоидниот мускул може да резултира со локално воспаление или болка на местото на инјектирање. Ако одредени вакцини се инјектираат во масно ткиво, шансата за иритација и реакција на воспаление се зголемува бидејќи масното ткиво има слабо снабдување со крв, што доведува до слаба апсорпција на некои компоненти на вакцината.

Вакцините што вклучуваат компоненти кои го подобруваат имунолошкиот одговор на антигенот мора да се даваат во мускулот за да се избегне широко распространета иритација и воспаление.

Уште еден одлучувачки фактор за локацијата за ставањето вакцини е големината на мускулот. Возрасните и децата на возраст од три години и постари примаат вакцина во надлактицата. Помладите деца ги примаат вакцините на средината на бутот, бидејќи мускулите на рацете им се помали и помалку развиени.

Друго нешто што се зема предвид при ставање вакцина е погодноста и прифатливоста на пациентот. Дали можете да замислите дека треба да ги соблечете панталоните во клиниката за масовна вакцинација? Кревањето на ракавот е многу полесно и попријатно. Епидемиите на заразни болести, како што е сезонскиот грип или епидемии како ковид-19, бараат нашиот јавен здравствен систем да вакцинира што е можно повеќе луѓе за кратко време. Од овие причини се претпочита вакцина во рака.

Извор: The Conversation
Фото: Freepik