Сè што е поврзано со работата е во фаза на брза еволуција и прашање на време е колку долго организациите ќе опстанат во обликот во кој се денес - во фиксен физички простор, со работно време со специфично ограничување и во рамки кои се одредени од човечки интеракции.
Милениумците, како еден од клучните сегменти на работната сила, се симбол на трансформацијата на работата. Според едно истражување, милениумците отвораат три значајни тренда: иднината на работата е отворена, иднината на работата е флексибилна и се потпира на технологијата.
Дебатите за трансформацијата што ја доживува работата под влијание на социоекономските, демографските и технолошките трендови се сè погласни. Изразите како: вештачка интелигенција, роботи, губење на работните места, работи кои уште не постојат, работно опкружување, „гиг економија“ (краткотрајна и фриленсерска работа), простории за соработка (collaboration rooms) и милениумци се на насловните страници, во анкетите и стручните истражувања, што уште повеќе го поттикнува ширењето на перцепцијата дека живееме во време на интензивни промени чиј исход е тешко да се предвиди. Едно од прашањата што се наметнуваат е и концептот за флексибилност во работата, работното време, а со тоа и на традиционалното работно опкружување.
Уште во 1915 година компанијата „Еквитабл лајф иншуранс“ вовела современ модел на ефикасност - дизајн на канцелариите кој овозможува надзор на работниците, што подразбирало дека раководителите имаат активна улога во управувањето со работата, поставуваат стандарди за квалитет и обезбедуваат висока ефективност. Тој принцип се одржал цел век, сè додека современата технологија и демографските елементи не почнаа да го менуваат начинот на кој ја доживуваме работата. Исто како што некогаш телевизорот како технологија го реорганизира изгледот на нашиот животен простор, така денес мобилните телефони, таблети и преносни компјутери испраќаат многу моќна порака - поврзани сме и можеме да си играме, да работиме и да комуницираме од кое било место, кога било. Културолошкиот и организациски ефект на општа поврзаност чекор по чекор ги рушат сите конвенции на работното место, иако постојаноста на работата и работното време сè уште се најчест случај. Некогаш тоа зависи од природата на работата и практичноста, како на пример во малопродажбата, но неретко и од стравот на раководителите дека вработените нема да бидат продуктивни ако не им се во видното поле. Добар дел од работниците и понатаму чувствуваат потреба да бидат на работното место иако би биле многу поефективни ако работат на некоја друга локација. Тоа, пак, неретко лошо се одразува врз нивната ангажираност, а со тоа и врз продуктивноста. Како одговор на тоа, некои од најголемите компании во светот почнаа процес на редизајн на работната околина и време. Еве кои модели се применети:
1. Модел на кампус: учење со забава
Концептот на корпоративни кампуси го создадоа високотехнолошките компании како „Гугл“ и „Епл“, чии простори се дизајнирани токму како кампуси или универзитетски згради. Голем број вработени на едно место создава чувство на единствена култура и припадност и на сите им овозможува лесен пристап до потребните ресурси. Кампусите се дизајнирани да бидат забавни и современи, а истовремено да поттикнуваат континуирано учење и развој и изградба на култура на соработка и иновација.
Но, не е сè мед и млеко. За да се оствари сè што е наведено, потребни се низа компромиси и бенефиции за вработените, често подразбирајќи разни одрекувања, а тоа, пак, може да доведе до сосема спротивен ефект. Моделот на кампус е типичен за компании што ги имаат следните потреби:
- изградба на силно чувство на припадност во корпоративната култура;
- висок степен на соработка;
- поттикнување креативност и иновација;
- брзо експериментирање;
- интеграција на личното и деловното.
2. 100 отсто виртуелна канцеларија: работиш кога сакаш и од каде сакаш
Во текот на изминатата деценија виртуелната работна средина стана сè почеста. Неретко работата од дома се доживува негативно поради првите искуства што не биле сосема успешни, па се создал впечаток дека таа приказна не функционира. На пример, често тие програми биле за поединци, што предизвикувало разлики, судири и лоша атмосфера и создавало супкултура на вработени кои се далеку од очи и далеку од срце.
Сепак, во поново време веќе нема претерано експериментирање, туку е сосема нормално да постои ова ниво на флексибилност во поголема мера и надвор од ограничените програми. Виртуелната соработка денес е вообичаена, а многубројни истражувања покажаа дека со неа се зголемуваат продуктивноста, ефикасноста и ангажираноста на вработените, а се намалува отсутноста, се штеди на трошоци за простор итн. Истовремено, се зајакнува чувството дека се зголемила иновативноста на компанијата и расте задоволството на вработените.
Во некои компании се покажало дека луѓето речиси 40 до 60 отсто од времето што го трошеле патувајќи на работа, кога би работеле од дома, всушност би му го давале на работодавецот. Тоа овозможува поголема продуктивност и оптимизација бидејќи на работниците им се дава поголема слобода, односно автономија во тоа кога и од каде ќе работат.
Фото: Jutarnji
Сепак, виртуелноста е добра само за компаниите што работат во одреден контекст:
- различен степен на соработка: не сите вработени имаат потреба да бидат поврзани или да соработуваат на интензивен начин во канцеларија. Добар пример се контактните центри во кои фокусот е на работата преку телефон, а таа работа во голема мера е индивидуална;
- организација со високостручни вработени: за голема креативност, големи технички знаења и независност често е потребно да се биде надвор од рамките на работната средина полна со канцелариски пречки и време кое се губи на патување;
- нагласување на разликите во искуството на вработување и поголем досег во привлекување таленти: флексибилноста е бенефиција. Компаниите на кои им се потребни таленти кои тешко се привлекуваат мора да играат на картата на флексибилност бидејќи тоа може да им ги зголеми шансите и да им обезбеди поглобален пристап до талентите;
- потпирање на технологијата: некои компании уште работат со хартија, а работните процеси се такви што не можат да се завршат надвор од канцеларијата. Сепак, еднократната инвестиција во технолошкото унапредување долгорочно се покажа како исплатлива во голем број
примери.