Постигнувањето колективен имунитет може да биде невозможно. Но, вакцините сепак можат да помогнат да ѝ се стави крај на пандемијата.

Да почнеме со дефинирање на нашите термини. Колективниот имунитет е нејасниот, долго ветуван крај на пандемијата, но неговите барања се доста специфични. Џени Лавин, биолог на Универзитетот „Емори“, го споредува колективниот имунитет со влажни трупци за камперски оган. Ако има доволно вода во трупците (ако има доволно имунитет кај популацијата), не можете да го запалите огнот, точка - вели таа.

Едно население достигнува колективен имунитет кога просечниот број на заразени лица паѓа под еден. Нулта-пациентот може да зарази друго лице, но тоа второ лице не може да зарази трето. Ова е она што се случува со сипаниците, детската парализа и неколку други болести за кои вакцините имаат постигнато колективен имунитет. Секако, може да се случи некој да се зарази, но искрата никогаш не наоѓа „сув трупец“ за да разгори нешто. Во тој случај, епидемијата не може да биде одржлива.

За Ковид-19, се проценува дека прагот на колективен имунитет е помеѓу 60 и 90 отсто. Тоа е процент на луѓе што треба да имаат имунитет или од вакцинација или од претходна инфекција.


Иако ковид-вакцините се многу добри, дури и неочекувано добри во спречувањето на болеста, тие сепак не се доволно добри против пренесувањето на вирусот, што е клучно за колективниот имунитет. Во целина, треба да очекуваме имунитетот да биде помалку ефикасен против пренесувањето отколку против болеста, да опаѓа со текот на времето и да биде еродиран од новите варијанти што сега се појавуваат низ целиот свет. Доколку ефикасноста на вакцините против пренесувањето падне под прагот на колективниот имунитет, тогаш ќе треба да вакцинираме повеќе од 100 отсто од популацијата за да постигнеме колективен имунитет. Со други зборови, станува невозможно.

Дури и ако имунитетот на стадо остане теоретски на дофат, еден дел од населението вели дека нема да се вакцинира, што го прави тој праг потежок за достигнување.

Улогата на ковид-вакцините на крајот може да е слична како онаа на вакцината против грип: намалување на хоспитализациите и смртните случаи со ублажување на тежината на болеста. Ковид-вакцините се одлични во спречување тешко заболување и се чини дека ова ниво на заштита штити дури и од новиот сој на коронавирус најден во Јужна Африка, што предизвикува повторна инфекција. Ова, наместо колективниот имунитет, е подостижна цел за вакцините.

- Мојата слика за крајот е дека ќе почнеме да ја намалуваме опасноста од болеста кај луѓето токму преку вакцинацијата - вели Марк Липсич, епидемиолог од „Харвард“. Вирусот и понатаму ќе циркулира, но помалку луѓе ќе умираат.

Најверојатно нема да достигнеме колективен имунитет. Нема глобално да го искоренеме вирусот, но животот со него ќе изгледа многу понормално.

Новите соеви и варијанти се најгорливиот предизвик за колективниот имунитет. Како што се развива вирусот, така нашите вакцини и нашиот имунитет ќе треба да го следат. Околу една година вирусот добиваше мутации со стабилна и не многу голема брзина. Но, неодамна, новите варијанти акумулираа невообичаено голем број мутации, па сега секоја недела излегуваат
загрижувачки нови податоци.


Вакцината што може да го заштити примателот од зараза со оригиналниот вирус сега може да заштити само од симптоматска инфекција. Тоа е добро за примателот на вакцината, но не е толку добро за колективниот имунитет: примателот може да носи доволно вирус за асимптоматски да го пренесе на други.

Овој образец има биолошки објаснувања. Прво, локацијата на имунитетот е важна. Од респираторните вируси, како што е коронавирусот, луѓето се заразуваат преку носот и грлото, но сегашните вакцини против Ковид-19 се даваат како вакцина во мускулите. Овие вакцини предизвикуваат силен имунолошки одговор и високо ниво на антитела, познати и како титри, во телото - но не нужно во мукозните мембрани на носот и грлото, кои се првата линија на одбрана од коронавирусот.

- Можно е со текот на времето, како што опаѓаат титрите, да почнете да добивате инфекции во горниот респираторен тракт - вели Џејсон Меклелан, биохемичар на Универзитетот во Тексас во Остин.

- Но, вие и понатаму сте заштитени во долниот респираторен тракт, спречувајќи пневмонија, тешка болест и хоспитализација - додава тој.

Второ, видот на имунитет е важен. По првична вакцинација или инфекција, антителата одат во крвта. Антителата се дел од имунитетната меморија, која ги неутрализира вирусите што ја напаѓаат и спречува проширување на инфекцијата. Но, како што нивото на антитела паѓа со текот на времето, како што е случај кај поранешните ковид-пациенти, тие може да ја изгубат ефикасноста.

Што значи ова за иднината на Ковид-19? Едно можно сценарио е дека болеста може да го следи патот на четирите коронавируси што предизвикуваат настинка, со кои често се заразуваат луѓето, но ретко сериозно. Четирите настинки што веќе постојат се толку чести, што повеќето од нас веројатно биле заразени со нив уште во детството. Оваа рана средба го одредува првичниот имунитет против овие коронавируси, така што реинфекциите подоцна во животот се поблаги.

Ковид-19 јасно и драматично е посмртоносен за постарите пациенти. Вакцините веројатно ќе бидат имунитетот што тие никогаш не успеале да го создадат против Ковид-19 додека биле деца.

Корисно е да се размислува и за колективниот имунитет во заедницата како амортизер наместо како прекинувач. Дури и ако не се постигне прагот на колективниот имунитет, секое дополнително вакцинирано лице е лице што генерално помалку би го ширело вирусот отколку кога не би било вакцинирано.

Во аналогијата на камперскиот оган, нашата сегашна пандемија е голема и бесна. Можеби немаме доволно вода за да ја задушиме целосно, а можеби и не можеме да спречиме идни искри, но водата што ја имаме сепак ќе ни помогне. Огнот ќе гори побавно и ќе станува сѐ послаб.

Извор: The Atlantic
Фото: Freepik