Пиринеите, планини што се протегаат по француско-шпанската граница, кријат лавиринт од подземна лабораторија. Додека неколку експерименти во неа ја ловат темната материја, единствена сеизмичка станица во стариот железнички тунел ja слуша природата.
Пред неколку години Џорди Дијаз, сеизмолог во Институтот за науки на Земјата - „Хауме Алмера“, вршел контрола на квалитетот на своите сеизмометри, пребарувајќи низ вревата. Тој и неколку колеги стигнале до непријатен сигнал што не можеле да го идентификуваат.
Набрзо сфатиле дека температурното шуштење доаѓало од реката Арагон, која течела во тунелот, а промените на сигналот се совпаѓале со промените во празнењето на реката.
Реката Арагон се храни со топењето на снегот, па така приспособувајќи го ритамот на реката, Дијаз и неговите колеги можеле да ја следат симфонијата на снегот, поврзувајќи одредени сеизмички песни со специфични епизоди на топење.
Бидејќи топењето на снегот зависи од времето, постои надеж дека оваа техника може да го следи одговорот на снегот на постојаното затоплување во светот. Со други зборови, оваа мала сеизмичка станица може да го забележи хорот на климатските промени.
Фото: Mikel Bilbao, VW PICS/Universal Images Group/Getty Images
Стандардната улога на сеизмометрите е да слушаат тектонски земјотреси, без разлика дали овие вибрации се случуваат на Земјата, Месечината или на Марс.
- Овие чувствителни машини можат да снимат сè што ќе ја затресе Земјата - вели Венди Бохон, геолог во Инкорпорираните истражувачки институции за сеизмологијата.
Бохон го мисли тоа буквално. Од хеликоптери што летаат до детонации на нуклеарна бомба, од самоуништување на метеорите до 'ржењето на подводните ерупции, овие метални чуда слушаат сè.
Ова се одлични вести за научниците за животна средина. Сеизмометрите на Западниот Брег можат да го слушнат океанот кој полека се вознемирува од ураганот што се приближува кон Источниот Брег, со поинтензивни тропски циклони што произведуваат погласни сеизмички рикања. Исто така, можат да го слушнат пукањето на мразот како што температурата варира.
Тропските циклони ќе станат поинтензивни, а мразот на Земјата сè повеќе ќе се распаѓа како што се загрева планетата. Во последните децении потенцијалот на сеизмометрите да ги следат последиците од климатските промени стана сè поочигледен.
Научниците сè уште се обидуваат да ги разберат клучните нијанси на секој сеизмички сигнал. Бидејќи чувствителноста на сеизмометрите продолжува да се зголемува, а трошоците се намалуваат, Бохон вели дека новото поле на сеизмологија на природната средина ќе продолжи да дава резултати.
И реките спаѓаат под овој научен „чадор“. Звучниот пејзаж на реките може да открие несакано присуство на лавини од влажни остатоци што се насочуваат кон или близу ранливата инфраструктура, како и промени во целокупниот проток предизвикан од природни или антропогени агенси.
Реката Арагон е најновиот тест за оваа нова технологија. Во 2014 година, користејќи ја сеизмичката станица во подземната лабораторија, Дијаз и колегите први ги идентификувале сеизмичките бранови поврзани со празнењето на реката Арагон.
Протокот на една река може да биде под
влијание на врнежите на дожд, така што тие користеле мерач на вода 4 километри низводно од сеизмичката станица за да го изолираат сигналот на топење на снегот. Користејќи алгоритми, тимот сега може да ги слушне мелодиите што се поврзани со затоплувањето на алпскиот снег.