Денес пасошот го доживуваме исклучиво како документ што ни овозможува да преминеме граница. Меѓутоа, во првата половина на 20 век овој документ имал и педагошка улога.

Посебен пример за тоа е пасошот на Kралството Југославија, во кој стоела порака упатена до иселениците - еден вид водич за однесување во туѓина, но и потсетник за тоа од каде потекнуваат луѓето.

Текстот на пораката зрачи со грижа на државата за своите граѓани, но и со одраз на тогашното сфаќање на честа, достоинството и заедништвото. Таа е комбинација од практични совети, морални начела и емотивно потсетување дека каде и да се најдат, Југословените не треба да заборават кои се и од каде се.

Еве како гласела пораката:

- На пат однесувај се пристојно и со почит кон секого, а особено кон железничкиот и бродскиот персонал, потоа кон жените и децата.

- Биди сосема подготвен за слегување штом бродот ќе пристигне на пристаништето. Имај чиста долна облека, уредна облека и ведро лице.

- Во новата земја биди сериозен и исправен; покорувај се на законите и властите; не зборувај лошо за таа земја и не заборавај ја твојата земја.

- Не прифаќај работа што премногу те понижува и не работи за помала плата од другите работници; не натпреварувај се со другите работници, туку биди солидарен со нив, па ќе те почитуваат и работниците и работодавците.

- Не пијани се и не коцкај се.

- Штеди пари и испраќај им на своите во стариот крај, и тоа преку Поштенската штедилница бидејќи таму парите ти се сосема сигурни, затоа што државата гарантира за тоа. Не доверувај им пари на непознати банкари, посредници и агенти.

 

- Ако ти е потребен некаков совет, заштита или нешто друго, обрати се кај нашиот конзул.

- Учи го јазикот на земјата во која си зашто така полесно ќе напредуваш, но не заборавај го својот мајчин јазик и со своите деца разговарај само на мајчиниот јазик, без разлика дали се родени во стариот крај или во новата земја.

А сега, среќен пат и до видување! Знај дека твојата татковина ќе се радува на твоето враќање.

Оваа порака и денес е фасцинантна и открива како тогашните власти ја гледале емиграцијата како шанса за подобар живот, но и како искушение за зачувување на идентитетот. Во само неколку реда е содржано сè - од бонтон и работнички права, преку односот кон парите, па сè до јазикот и семејството.

Додека денес зборуваме за „современи миграциски политики“, овој текст нè враќа во време кога татковината ги испраќала своите граѓани со родителски совети и со желба да успеат, но и еден ден да се вратат.

Извор: Citymagazine.danas.rs
Фото: Wikipedia